کالای مرجوعی در گمرک چیست و چه شرایطی دارد؟

همیشه در دنیای تجارت سوالات مختلفی درباره کالاها برای واردکنندگان پیش می آید. یکی از این دغدغه ها درباره کالای مرجوعی در گمرک است. تصور بیشتر مردم از کالای مرجوعی اجناس دست دومی است که بازسازی شده‌ اند و کارکرد قابل قبولی دارند. در صورتی که این تعریف فقط یکی از نمونه های کالای مرجوعی است. کالای مرجوعی در گمرک انواع دیگری هم دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم. به طور کلی کالای مرجوعی در گمرک آن دسته از کالاهایی هستند که به دلایل متعددی از سوی واردکنندگان به کشور صادر کننده بازگردانده می شود. این کالاها در حالت های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته می شوند و شرایط مرجوعی کالا متفاوت است.

ما کارشناسان ققنوس ترخیص در این مطلب سعی کردیم که تمام مسائل مهم در زمینه کالای مرجوعی را به طور کامل و جامع توضیح دهیم. پس در ادامه با ما همراه باشید و از این مقاله مفید استفاده کنید.

کالای مرجوعی در گمرک چیست؟

کالای مرجوعی در گمرک به کالایی گفته می‌شود که وارد کشور شده و بنا به دلایلی مانند وجود مشکل در بخشی از کالا، آسیب دیدن کالا، مغایرت کالا و یا موارد دیگر باید به کشور مبدا برگردانده شود. برای مثال نداشتن گواهی استاندارد مربوط به هر کالا، باعث می شود که ترخیص صورت نگیرد و کالا مرجوع ‌شود. در واقع از شرایط مرجوعی کالا، این است که کالا وارد مرزهای کشور شده، اما صاحب کالا بنا به دلایلی قصد ترخیص آن را ندارد. در یک تعریف ساده ‌تر کالای مرجوعی در گمرک اجناسی هستند که به دلایلی قابلیت ترخیص از سوی کشور وارد کننده را ندارند. کالای مرجوعی در گمرک سومین بخش از واردات کالا و صادرات می ‌باشد و در دسته ‌بندی واردات و صادرات موقت قرار می ‌گیرند.

عوامل موثر در عدم ترخیص کالا

 به دلايل مختلفي روند ترخيص کالا متوقف می شود و کالا مرجوع می شود. در ادامه به برخی از این دلایل می پردازیم.

• به دليل نداشتن گواهي استاندارد کالا ترخيص کالا انجام نمي شود.
• نداشتن گواهي بهداشت کالا باعث عدم ترخيص کالا مي شود.
• گاهي کالاي وارد شده غیرمجاز است و در ليست کالاهاي ممنوع مي باشد.
• برخي از کالاها نياز به دريافت گواهي قرنطينه دارند که از جمله آن ها مي توان به کالاهاي نباتي اشاره کرد؛ بنابراين نداشتن گواهي قرنطينه نباتي باعث عدم ترخيص کالا مي شود.
• گاهي کالا هيچ ممنوعيت و يا مشکلي ندارد و فقط بنا به درخواست و تصميم صاحب کالا مرجوع مي شود.
• گاهي کالاي وارد شده با کالاي سفارش داده شده منطبق نیست که در اين صورت کالا ارجاع داده مي شود.

همانطور که مي دانيد کالاهای مرجوعي کالاهايي هستند که به دلایل مختلفی قابل ترخيص نمي باشند. کالاهای مرجوعی در دو حالت قابل بررسي هستند؛ حالت اول این است که چنانچه کالا در گمرک مرزي موجود باشد اظهارنامه در دو نسخه تنظيم می گردد و کالا تحت نظر ماموران گمرک از کشور خارج ميگردد. طبق قانون کالاى موجود در گمرک را از تاريخ ورود به مرز تا مدت چهار ماه و یا تا هنگامى که کالا به فروش نرسيده مى ‌توان به خارج از گمرک اظهار نمود.

کالاى مرجوعى در گمرک جزو واردات و صادرات قطعى کشور محسوب نمی شود و از شرایط مرجوعی کالا این است که از حقوق گمرکى و سود بازرگانى و عوارض معاف است و مشمول پرداخت هزينه‌ هاى گمرکى نمی باشد. علاوه بر این، اجازه ارجاع کالا به خارج فقط از راه‌ هاى مجاز از مرزها داده مى ‌شود.

کالای مرجوعی و کالای برگشتی چه تفاوتی دارند؟

کالای برگشتی در رده کالاهای صادرات موقت قرار می‌گیرد که به قصد تعمیر و یا به منظور شرکت در نمایشگاه های بین المللی به خارج از کشور صادر شده اند و با پایان یافتن مهلت به داخل کشور بازگردانده می شوند. در واقع، کالای برگشتی آن دسنه از کالایی است که به طور موقت به کشوری دیگر صادر شده باشد و دوباره به گمرک کشور برگشت داده شود. منظور از کالای مرجوعی در گمرک آن دسته از کالاهای وارداتی است که پیش از ترخیص از گمرک برای ورود قطعی یا موقت به خارج از کشور انتقال داده می شود.

در حقیقت، کالای مرجوعی در گمرک آن کالایی است که به مرزهای کشور وارد شده باشد اما بنا به دلایل مختلف اجازه ورود به داخل را نیافته و به کشور صادر‌کننده پس فرستاده شود. مهم‌ترین تفاوت کالای برگشتی و کالای مرجوعی در گمرک در این است که کالای برگشتی در مسیر صادرات موقت است اما کالای مرجوعی در گمرک در مسیر واردات بررسی می شود. از نظر ارزش کالا نیز، ارزش کالای برگشتی براساس هزینه تعمیر یا تکمیل کالا تعیین می شود.

چه کالاهایی مرجوعی محسوب می شوند؟

در امور گمرکی، کالای مرجوعی در گمرک به کالایی گفته می شود که به دلیل غیرمجاز بودن، ممنوع بودن و یا مطابق نبودن با مجوزهای موجود، قابل ترخیص نباشد. از طرفی کالاهایی که به صورت موقت وارد کشور می شوند، در پایان مهلت معین به خارج از کشور بازگردانده و مرجوع می شوند. به طور کلی، می توان کالای وارد شده به گمرک را تا زمانی که طبق مقررات به فروش نرسیده باشد، به خارج از گمرک مرجوع کرد. کالاهای مرجوعی در گمرک، جزء واردات و صادرات قطعی محسوب نمی شوند و پرداخت عوارض و حقوق گمرکی و سود بازرگانی شامل آن ها نمی شود.

دلیل متروکه شدن کالاها در گمرک چیست؟

کالای متروکه کالایی است که طی مدت زمان قانونی از گمرک ترخیص نشده و همچنان پس از گذشت چندین ماه در انبار اداره گمرک باقی مانده است. لازم به ذکر است که در این زمینه تفاوتی بین کالاهای وارداتی و صادراتی به لحاظ مدت زمان تعیین شده به صورت موقت و دائمی وجود ندارد؛ یعنی قوانین در این زمینه برای هر دو نوع کالای صادراتی یا وارداتی یکسان می باشد. یک کالای وارداتی به دلیل مراجعه نکردن صاحب کالا به گمرک متروکه اعلام می شود؛ این عدم مراجعه صاحب کالا به گمرک می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که از جمله دلایل رایج در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• عدم مراجعه صاحب کالا به گمرک به دلیل کامل نبودن مدارک و اسناد مورد نیاز گمرک در زمینه انجام امور مربوط به ترخیص کالا
• عدم مراجعه صاحب کالا به گمرک به دلیل نداشتن مجوزهای لازم در زمینه واردات کالا از اداره گمرک کشور
• عدم مراجعه صاحب کالا به گمرک به دلیل نداشتن مجوزهای بهداشت و استاندارد جهت تایید کالاهای وارداتی

دلایل مرجوعی شدن کالا

دلایل مختلفی برای تبدیل شدن کالا به کالای مرجوعی در گمرک وجود دارد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• غیر مجاز بودن و ممنوع بودن کالا در کشور
• کامل نبودن مجوزهای مربوط به ترخیص
• دارا نبودن گواهی ها و استانداردهای بهداشتی
• دارا نبودن گواهی قرنطینه نباتی
• آسیب دیدن کالای وارداتی
• عدم تطابق کالا با اسناد و مدارک مربوطه

شرایط مرجوع کردن کالا چیست؟

شرایط مرجوعی کالا اینگونه است که کالاها ممکن است به دلایل مختلفی مانند نداشتن گواهی بهداشت، استاندارد نبودن، ممنوع بودن یا عدم انطباق کالا با محصولات سفارش داده شده از گمرک ترخیص نشوند. کالاهایی که به دلایل مختلفی ترخیص نشده باشند، مرجوع می شوند. شرایط مرجوعی کالا این است که با تنظیم اظهارنامه در سامانه epl و پرداخت هزینه های گمرکی صورت می گیرد. برای کالای مرجوعی در گمرک، امکان دور اظهاری فراهم شده است تا بتوان بدون حضور، کارهای مربوط به مرجوع کردن کالا را انجام داد.

یکی از شرایط مرجوعی کالا این است که در اظهارنامه مرجوعی یک مدت زمان خاص مشخص می شود که طی آن صاحب کالا باید کالای مرجوعی را از مرزهای کشور خارج کند. اظهارنامه باید در دو نسخه تنظیم شده و به گمرک مورد نظر فرستاده شود. اگر اظهارات بیان شده در اظهارنامه خلاف واقع باشد، جرم محسوب شده و جریمه در نظر گرفته می شود. خارج کردن کالای مرجوعی در گمرک، تنها از طریق مرزهای مجاز گمرکی ممکن است.

مرجوع شدن کالاهای ممنوع

شرایط مرجوعی کالا برای کالاهای ممنوع به این صورت است که اگر کالای ممنوعی برای ترخیص از گمرک اظهار شود، گمرک باید به طور کتبی به صاحب کالا اخطار دهد و کالا حداکثر به مدت ۳ ماه ارجاع داده شود. در این صورت صاحب کالا دو ماه فرصت دارد تا اعتراض خود را به دادگاه اعلام کند. کالای مرجوعی در گمرک با پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی انجام می گیرد. اداره گمرک می تواند برای انتقال کالاهایی که ورود آنها غیرمجاز یا مشروط بوده است، وسایل نقلیه گمرکی تعیین کند و به عنوان شرایط مرجوعی کالا ممنوع مأمورانی را برای نظارت بر انتقال کالا تا گمرک  مشخص کند.

ورود موقت کالا چیست؟

ورود موقت کالا عبارت است از ورود کالایی به میزان مدت معین شده با تعلیق حقوقی که به ورودی قطعی آن تعلق خواهد گرفت و جهت خروج مجدد از کشور بایستی به طور کلی از حقوق ورودی معاف گردد. همچنین ورود موقت کالا برای کالاهایی که جهت شرکت در نمایشگاه های بین المللی وارد می‌گردد، جهت تنظیم اظهارنامه و انجام فرآیند ها و تشریفات گمرکی ضروری می‌باشد و تعهد نمایندگی های سیاسی در سطح کشور جهت شرکت کالا در نمایشگاه های مستقر در سطح کشور به عنوان تضمین پذیرفته می‌گردد.

لازم به ذکر است که در پروانه هایی که جهت ورود موقت کالا، صادر می‌گردد مهلت استفاده از کالا نیز قید می‌شود. در نتیجه پروانه بایستی در مهلت تعیین شده کالا را جهت تحویل  به خارج معرفی کند.

تفاوت ارزش کالای برگشتی و مرجوعی

در امورات گمرکی دو اصطلاح به عنوان کالای برگشتی و کالای مرجوعی به دو شکل مختلف به کار برده می‌شود. این دو اصطلاح هر کدام به نوع خاصی از ارسال محصول اشاره می‌کند که قوانین گوناگونی برای هر کدام از آنها لحاظ گشته است. در نتیجه می‌توان گفت کالای برگشتی و کالای مرجوعی هر کدام دارای تعریف مخصوص به خود می‌باشند. در نتیجه کالای برگشتی را می‌توان کالایی تعریف نمود که گاهی جهت تعمیر و یا تکمیل نمودن مراحل طراحی و در موارد دیکری مانند شرکت در نمایشگاه های بین المللی به خارج از کشور صادر می‌گردد و با پایان یافتن مهلت صدور پروانه موقت بایستی به داخل کشور بازگردانده شود.

در واقع می‌توان گفت کالای برگشتی کالایی است که به شکل موقتی به کشوری خارجی صادر می‌شود و دوباره به قلمرو گمرکی خود در سطح کشور باز می‌گردد. کالای مرجوعی نیز به عنوان کالایی در نظر گرفته می‌شود که پیش از خارج شدن از گمرک جهت واردات از نوع قطعی و موقت، به هر علت و دلیلی به خارج از کشور تحویل داده خواهد شد. در واقع می‌توان چنین گفت که کالای مرجوعی کالایی است که به مرزهای کشوری وارد خواهد شد، اما به دلایل متنوعی مانند مغایرت داشتن با قوانین و امورات گمرکی حاکم بر آن کشور  و یا انصراف صاحب کالا جهت واردات آن یا به علت دلایل موجه دیگر به اجازه ورود به داخل آن کشور دست پیدا نمی‌کند و به کشور صادر کننده محصول پس فرستاده می‌شود. همچنین به این نوع کالاها، کالاهای متروکه نیز گفته می شود.

مهمترین قوانین امور گمرکی

تاجران و بازرگانان فعال در حوزه تجارت بایستی جهت واردات و صادرات با قوانین و مقررات گمرکی به خوبی آشنایی داشته باشند تا در انجام مراحل گمرکی دچار مشکلی نشوند. همانطور که می‌دانید گمرک مجموعه ای از قوانین و مقررات می‌باشد که در هنگام انجام هر نوع اقدامی که مربوط به سازمان گمرک باشد، بایستی از کلیه قوانین و مقررات موجود اطلاعات کافی داشته باشید. از این رو در ادامه مقاله قصد داریم تا شما عزیزان را با مهمترین قوانین امور گمرکی آشنا سازیم. از جمله قوانین امور گمرکی عبارتند از:

• مدت مجاز نگهداری کالا در انبارهای گمرکی طبق ماده ۲۴ گمرک از تاریخ تحویل کالا به مدت سه ماه می‌باشد. از این رو با توجه به درخواست تقاضای کتبی صاحب محصول و وجود علت و دلایل موجه با تشخیص متخصصان سازمان گمرک و نیز با پرداخت هزینه های جاری انبار محصول تا تاریخ موافقت سازمان گمرک و به مدت دو ماه قابل تمدید می‌باشد.
• در صورتی که امکانات و تجهیزلت ممکن جهت نگهداری انواع کالا ها مانند فاسد شدنی و یا محصولاتی که نگهداری آنها موجب هزینه شود، در انبار های گمرکی وجود نداشته باشد، بایستی بلافاصله بعد از تخلیه و بارگیری کالا با مسئولیت صاحب کالا و همچنین ناظر گمرکی به انبار مناسب منتقل گردد در غیر این صورت مرجع تحویل دهنده هیچ نوع مسئولیتی نخواهد داشت.
• تا هنگامی که کالا به انتظار اعلام نظر قطعی گمرک در انبار های گمرکی متوقف شود، کالا به عنوان متروکه شناخته نمی‌گردد.
• همچنین اگر تا مدت زمانی به میزان یک ماه برای محصولاتی که سند ترخیص یا فروش برای آن ها صادر گشته است، از انبارهای گمرکی ترخیص نگردد، مشمول مقررات کالای متروکه خواهد گردید. همچنین این مدت زمان با موافقت مرجع تحویل گیرنده و گمرک قابل تمدید خواهد بود.
• ارزش گمرکی کالای صادر شده به عواملی مانند قیمت فروش محصول و کالاها جهت صادرات به علاوه هزینه بیمه کالا، تخلیه و باربری کالا،  حمل و نقل و همچنین سایر هزینه هایی که کالاهای گمرکی به آن وابسته است، می‌باشد.

جمع بندی

همانطور که گفتیم کالاهاي مرجوعي کالاهايي هستند که به دليل ممنوعيت، غيرمجاز بودن و عدم تطبيق با مجوزهاي مربوطه قابل ترخيص نمي باشند. کالای مرجوعی در گمرک به عنوان ورود موقت قبلأ به کشور وارد شده و در پايان مهلت مربوطه به خارج از کشور مرجوع مي شود. شرایط مرجوعی کالا قواعد خاصی دارد. شما به عنوان یک بازرگان برای اینکه بتوانید در کار خود موفق شوید و هرگز دچار خسارت نشوید باید درباره این موضوع اطلاعات کافی داشته باشید تا از بروز هر مشکلی جلوگیری کنید. ما در این مقاله موضوعات مختلفی را درباره کالای مرجوعی مانند تفاوت کالای برگشتی و کالای مرجوعی، دلایل مرجوع شدن کالا، مرجوع شدن کالاهای ممنوع و غیره بیان کردیم.

همچنین برای اینکه هرگز در زمینه فعالیت به مشکل برنخورید می توانید از خدمات دیگر ما از جمله اخذ گواهی استاندارد جهت ترخیص کالا، مشاوره بازرگانی و نرخیص کالا ، تشریفات ترخیص بار صادراتی، تعییت تعرفه و ارزش کالا و…. نیز استفاده کنید.