ممکن شما هم به فعالیت در حوزههایی مثل واردات و صادرات کالا، به عنوان شغل مناسب، فکر کرده باشید و یا هم اکنون در حوزهی تجارت بین الملل فعالیت دارید. اگر کلمه کالای متروکه به گوش شما رسیده باشد و یا تجارت خودتان را به تازگی شروع کرده‌اید میخواهیم شما را با قانون کالای متروکه آشنا کنیم. این مقاله از ققنوس ترخیص اطلاعات جامع و بروزی را از کالاهای متروکه در گمرک به شما خواهد داد تا بتوانید با دید گسترده‌تری تصمیم بگیرید و برنامه‌ریزی‌های تجاری خود را پیش ببرید.
در حقیقت کالای متروکه از مهمترین موارد حوزه تجارت بین المللی است که هر بازرگانی قبل از ورود به دنیای تجارت و انجام فعالیت های صادراتی و وارداتی خود باید با آن آشنا باشد و قوانین آن را به خوبی بشناسد. برای همین اگر شما فعالیت خود را در زمینه تجارت بین المللی به تازگی شروع کرده‌اید و با اصطلاحات تجاری و قانون کالای متروکه به خوبی آشنا نیستید، به شما توصیه میشود که در این مقاله با ما همراه شوید و در مورد کالاهای متروکه در گمرک و همچنین قانون کالای متروکه اطلاعات لازم را کسب کنید.
منظور از کالای متروکه در گمرک چیست؟
نخست باید با اصطلاح کالای متروکه آشنا بشویم و بدانیم که کالای متروکه به چه چیزی اطلاق میشود. کالای وارداتی که بعد از حمل و نقل و گذشتن از مرزهای جغرافیایی کشورهای مختلف وارد کشور مقصد میشود، اول باید از اداره گمرک بگذرد و بعد به دست صاحبان اصلی خود برسد. صاحبان کالای وارد شده باید برای ترخیص کالای خود با ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز ترخیص کالا به اداره گمرک مراجعه کنند و کالای وارداتی خود را از گمرک ترخیص کنند. در غیر این صورت کالای آنها جزو کالاهای متروکه در گمرک خواهد بود.
قانون کالای متروکه بیانگر این موضوع است که هر کالایی شرایط خاصی برای متروکه شدن دارد؛ ولی به طور کلی در اداره گمرک فرودگاه های کشور هر نوعی از کلاهای وارد شده از خارج کشور بعد از گذشت دو ماه از اولین تاریخ صدور قبض انبار گمرک به عنوان کالای متروکه شناخته خواهد شد. برخی کالاهای وارداتی به دلیل عدم تایید بهداشت و استانداردهای لازم، کالای متروکه اعلام شوند و مجوز لازم برای ترخیص به این دسته از کالاها داده نمیشود.
یکی از قوانین و مقررات مهم در زمینه کالاهای متروکه در گمرگ که تاجاران و بازرگانان حتما باید آن را بدانند، این است که پس از سپری شدن مدت زمان مقرر از متروکه شدن کالا، صاحب کالا می تواند دوباره به اداره گمرک مراجعه کرده و برای ترخیص کالای خود، از گمرک مربوطه مهلت بگیرد.
آشنایی با فرایند انبارداری کالا در گمرک
به طور کلی فرایند انبارداری شامل سه مرحله است؛ دریافت و تحویل گرفتن کالا، نگهداری و حفاظت از کالاها در انبارهای مسقف یا غیر مسقف یا محوطه
صدور یا تحویل کالا به خارج از انبار
در برخی از کالاها امکانات لازم برای نگهداری آن کالا در گمرک به سبب اینکه کالا فاسد شدنی است و شامل هزینه های اضافی میگردد وجود ندارد. در این مواقع باید با هماهنگی و مسئولیت صاحب کالاها، بلافاصله بعد از تخلیه، تحویل و ترخیص، کالا به انبار متناسب جهت جلوگیری از فسادپذیری انتقال داده شود.
دریافت محموله یا پذیرفتن کالا توسط انبار
پذیرش کالا در انبارها و اماکن گمرک تنها زمانی انجام میشود که اظهارنامه اجمالی یا اظهارنامه یا پروانه صادراتی یا پروانه ترانزیت یا پروانه ورود موقت برای تحویل آن کالاها به گمرک ارائه شده باشند. گرفتن اسناد و مدارک برای انبارداری ضروری است و باید برای ورود به انبار مجوز لازم ارائه شود. جهت کنترل و موارد امنیتی مسئول انبارداری کالا باید مشخصات اظهار شده از نظر تعداد و شکل و ظاهر با کالای دریافتی مطابقت دهد و در نهایت کالا در دسته بندی مشخص به انبار مناسب ارسال میشود.
در صورتی که هرگونه اشکال و نقص در بسته بندی در زمان حمل و نقل و تخلیه و غیره وجود داشته باشد انبار موظف است که با حضور مسئولین مربوطه و صاحبان کالا یا نماینده صاحب کالا صورت جلسه‌های تنظیم کند در غیر اینصورت گمرک ملزم به پرداخت خسارت خواهد بود.
قوانین کالای متروکه در گمرک برای بارهای هوایی و دریایی
در بعضی از اماکن گمرکی مانند اداره‌های گمرک زمینی و دریایی پس از سپری شدن چهار ماه، کالای وارداتی در رده کالای متروکه قرار میگیرد و توسط اداره گمرک ضبط شده و به فروش خواهد رسید. برای موسسههای تولیدی این مهلت محدود به چهار ماه نیست و اداره گمرک می تواند برای مدت زمان متناسبی که لازم میداند این مهلت را تمدید نماید.
ترخیص مجدد کالاهای متروکه در گمرک در گمرک‌های زمینی و دریایی به مدت چهار ماه و در گمرک فرودگاه امام خمینی به مدت دو ماه قابل تمدید میباشد. بر اساس قانون کالای متروکه در محموله های هوایی مهلت متروکه شدن کالا هفتاد روز پس از تاریخ ورود کالا به گمرک میباشد. کالایی که متروکه اعلام شود تاریخ متروکه شدن و فروش آن در قبض انبار ثبت میشود.
چگونگی محاسبه هزینه انبارداری در گمرک
انبارهای گمرکی عبارتند از انبارهای مسقف یا غیر مسقف و یا محوطه، که به جهت نگهداری از کالاهای وارداتی و صادراتی، تاسیس شده اند. این انبارها توسط مرجع تحویل گیرندهی کالا اداره می شوند. مرجع تحویل گیرنده کالا طبق ماده ۱قانون امور گمرکی یک شخص حقوقی می باشد که مسئولیت تحویل و نگهداری کالای ترخیص نشده را برعهده دارد. هزینه انبارداری در گمرک متناسب با مدت زمان توقف کالا و نوع انبار میباشد. همچنین این هزینه از روز ورود کالا به گمرک تا روز ترخیص محاسبه میشود.
در ادارات گمرک زمینی کالاهای وارداتی کشور با توجه به تاریخ اظهارنامه و قبض انبار و بارنامه حداکثر تا 10 روز از پرداخت حق انبارداری معاف میباشند. ادارات گمرک هوایی در هر حالت به مدت دو روز معاف از پرداخت حق انبارداری میباشند. در مطالب زیر به صورت مختصر فرمول نحو محاسبه هزینه‌های انبارداری را برایتان ذکر میکنیم:
- کالاهایی که در انبار نگهداری میشوند:
نرخ انبارداری برابر است با مدت * نرخ انبارداری * وزن ناخالص
- کالاهایی که در محوطه سرپوشیده نگهداری میشوند:
هزینه انبارداری برابر است با 75% * مدت * نرخ انبارداری * وزن ناخالص
- برای بار و محمولاتی که در محوطه باز نگهداری میشوند:
هزینه انبارداری برابر است با 60% * مدت * نرخ انبارداری * وزن ناخالص
دلایل متروکه شدن کالاهای وارداتی
همانطور که اشاره کردیم کالای متروکه به کالایی گفته میشود که طی زمان مقرر و قانونی از گمرک ترخیص نشده باشد و پس از چندین ماه از تاریخ صدور قبض انبارداری همچنان در اداره گمرک باقی مانده باشد. تفاوتی بین کالاهای وارداتی و صادراتی به لحاظ مدت زمان مقرر به صورت موقت و دائمی وجود ندارد. یعنی قانون کالاهای متروکه در گمرک در این زمینه برای هر دو کالای وارداتی و صادراتی یکسان است.
شاید بخواهید بدانید که به چه دلایلی یک کالای وارداتی در دسته کالاهای متروکه در گمرک قرار میگیرد. در اینجا به صورت مختصر و مفید به پرسش شما پاسخ میدهیم.
در مرحله اول مراجعه نکردن صاحب کالا به گمرک و انجام ندادن تشریفات ترخیص کالا توسط صاحبان کالا سبب متروکه اعلام شدن کالا میگردد. اما به چه دلایلی ممکن است تاجران و بازرگانان برای ترخیص کالا به گمرک مراجعه نداشته باشد. دلایل زیر از دلایل رایج در این زمینه میباشد
- اولین دلیل عدم مراجعه صاحب کالا به گمرک ممکن است کامل نبودن مدارک و اسناد مورد نیاز گمرک در زمینه صدور مجوزهای ترخیص کالا باشد.
- کمبود نقدینگی لازم صاحب کالا برای پرداخت هزینه‌های ترخیص کالا
- نداشتن مجوزهای اداره بهداشت و مجوز استاندارد در خصوص تایید کالاهای وارداتی
- نداشتن مجوزهای لازم برای واردات کالا و ترخیص کالاها از اداره گمرک کشور
شیوه جلوگیری از کالای متروکه در گمرک
برای جلوگیری از متروکه شدن کالاهای خود باید ابتدا از قوانین ترخیص کالا و قانون کالای متروکه مطلع باشید. مراحل ترخیص کالا از گمرک مراحل مختلفی دارد. از جمله آماده سازی، ثبت اسناد، محاسبه مبالغ تعرفه گمرکی کالا، حقوق گمرکی، مالیات و غیره. چنانچه شما با هر کدام از این مراحل به خوبی آشنا نباشید. ممکن است فرآیند ترخیص کالا برایتان مشکل ساز باشد و حتی ممکن است که فرایند ترخیص کالا ها برایتان به پروژهای زمان گیر تبدیل شود.
اگر شما در زمینه تجارت بین الملل فعالیت میکنید باید بدانید که کالاهایی که از شرکت های خارجی خریداری شده اند قبل از اینکه اجازه ورود به کشور بگیرند باید توسط سازمان گمرک بررسی شود. همچنین شما برای آنکه بتوانید کالایی را از گمرک ترخیص کنید، ابتدا باید کارت بازرگانی کارت قول عمل کاری و دیگر مجوزهای لازم برای شما توسط سازمان گمرک ایران صادر شده باشد .در غیر این صورت کالای شما به عنوان کالاهای متروکه در گمرک ضبط خواهد شد.
کالای متروکه در گمرک چگونه به فروش میرسد؟
کالای متروکه با تشخیص اداره گمرک به یکی از سه روش حراج، مزایده کتبی و خرده فروشی فروخته میشوند. سازمان جمع آوری و فروش املاک تملیکی به عنوان مسئول فروش کالای متروکه، کالاهایی را که توسط اداره گمرک ضبط شده و به عنوان کالاهای متروکه در گمرک شناخته میشوند به فروش میرساند. اما باید بدانید با توجه به قانون کالای متروکه در هر سه روش فروش، هزینه‌های دریافتی حاصل از فروش کالای متروکه به اداره گمرک تعلق نمیگیرد.
اداره گمرک هزینه‌های خود را از بابت نگهداری کالا و حق بیمه یا حمل و نقل و غیره جذب کرده و در پایان مبلغی را که از فروش باقی مانده به صاحب کالا باز میگرداند. صاحبان کالاهای متروکه در گمرک تا دو سال فرصت دارند تا با مدارک لازم برای اثبات مالکیت به اداره گمرک مراجعه کرده و مبلغ باقی مانده از فروش کالای خود را از اداره گمرک دریافت نمایند.
مهمترین اصطلاحات گمرکی
انجام واردات کالا نیازمند اطلاعات کافی در این زمینه میباشد؛ از این رو شما بایستی با مهمترین اصطلاحات گمرکی که در این زمینه مورد استفاده قرار میگیرد، آشنایی داشته باشید تا بتوانید انجام واردات و صادرات کالا را به بهترین نحو ممکن انجام دهید. از مهمترین و رایج ترین اصطلاحات گمرکی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اتاق بازرگانی و صنعت و معدن کشور
اتاق بازرگانی و سازمان صنعت و معدن ایران هدف انجام هماهنگی های لازم بین بازرگانان و صاحبان صنعت و معدن و در کنار آن با هدف برگزاری جلسه های مربوط با حضور نمایندگان دولت و بخش خصوصی تشکیل میگردد.
- اظهار گمرکی کالا
به هر نوع اظهار یا عمل مورد تایید یا تجویز گمرک که مشمول اطلاعات و همچنین جزئیات مورد نیاز گمرک میباشد گفته میشود.
- فرم اظهارنامه گمرکی
فرم اظهارنامه گمرکی بایستی به وسیله گمرک تهیه گردد. همچنین تاجر یا نماینده وی بایستی مشخصات کلی کالاهایی که جهت انجام ترخیص از آماده شده است را در این فرم وارد و اظهار کالا نماید.
- بارگیری کالا
به فرایند جابه جایی کالا و قرار دادن آنها روی دیگر وسایل حمل و نقل جهت انجام ترخیص و جابجایی بهتر بارگیری کالا گفته میشود.
- بارنامه کالا
در واقع بارنامه، نامه و یا سند جابجایی و مالکیت کالا در نظر گرفته میشود که به عنوان قرارداد حمل و رسید کالا صادر میگردد. این سند قابل معامله و ظهرنویسی میباشد و مشمول اطلاعاتی مانند فرستنده و گیرنده کالا، محل بارگیری کالا، تعداد کالا، مبدا و مقصد محصول، وزن و نوع کالا، نام وسیله حمل و نقل کالا، تاریخ صدور بارنامه کالا و … میباشد.
پس از ترخیص کالا از گمرک و تایید پروانه سبز گمرکی کالا، از سوی انبار دار جهت صاحب بار یا نماینده قانونی وی سندی صادر میگردد که به آن بیجک گمرکی می گویند.
- پیش فاکتور یا پروفرما
به سیاهه خرید کالا و همچنین خرید کالای مورد سفارش که حاوی اطلاعاتی از سوی فروشنده کالا میباشد پروما یا پیش فاکتور گفته میشود.
- لیست عدلبندی
به فهرستی که حاوی محتویات هر بسته از محموله با وزن خالص را نشان می‌دهد لیست عدلبندی یا پکینگ لیست می‌گویند.
به فرایند ثبت اظهارنامه کالا در دفتر گمرکی کوتاژ گمرکی اطلاق میگردد.
وظایف مرجع تحویل گیرنده کالای متروکه چیست؟
از مهمترین وظایف مرجع تحویل گیرنده کالای گمرکی عبارتند از:
مرجع تحویل گیرنده کالای متروکه موظف میباشد در پایان هر هفته گمرک را با توجه به گزارشی که در دو نسخه، طبق فرم تعیین شده که از سوی گمرک ارائه گشته است و مدت زمان و نوع کالا و مدت توقف آن را گزارش کند. همچنین مسئول گمرک گزارش را جهت ثبت به متصدی نگهداری کالای متروکه ارجاع خواهد کرد. همچنین متصدی بایستی علت متروکه شدن کالا را به صاحبان کالا ابلاغ خواهد نماید.
تعیین مدت زمان توقف کالا در گمرک و تمدید آن در مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی بر حسب قوانین و ضوابط قانونی مناطق در اختیار اداره های مسئول آن مناطق قرار گرفته و بعد از انقضای مدت زمان یادشده با توجه به فهرست به گمرک مربوطه شامل مفاد حکم مقرر در تبصره 5 در ماده 24 قانون امور گمرکی خواهد شد. همچنین کالای اظهارشده به گمرک در طول مدت زمان انجام تشریفات گمرکی، شامل مقررات متروکه میشود.
جمع بندی
در این مقاله از ققنوس ترخیص سعی کردیم تا شما را با اصطلاحات کالاهای متروکه در گمرک و قانون کالاهای متروکه و همچنین تعریف کالای متروکه آشنا کنیم. اکنون میدانید که جهت جلوگیری از از ضبط شدن کالای خود چه مراحلی را باید طی کنید. همچنین برای جلوگیری از متروکه شدن کالای خود باید با توجه به قوانین هر کشور و نوع کالا تصمیم بگیرید که میزان حقوق ورودی هر کالا متفاوت است و روش تعیین میزان حقوق ورودی کالا برای ترخیص بر اساس سیاست ها و قوانین هر کشور متغیر میباشد.
برای این که بتوانید کلیه امور گمرکی کالاهای وارداتی خود را برای جلوگیری از متروکه شدن کالا در گمرک به موقع انجام دهید، کارشناسان ققنوس ترخیص آماده ارائه بهترین خدمات به شما میباشند.
کالای متروکه چه کالایی است؟
کالای متروکه گمرکی به کالایی گفته میشود که ظرف مدت زمان مقرر از گمرک ترخیص نشده است و در گمرک باقی مانده است.
مهمترین اصطلاحات گمرکی چیست؟
مهمترین اصطلاحات گمرکی شامل اتاق بازرگانی و صنعت، ارسال کالا، اظهارنامه گمرکی کالا، فرم اظهارنامه گمرکی، بارگیری کالا، بارنامه کالا، پیش فاکتور یا پروفرما، لیست عدل بندی، شماره کوتاژ و مواردی از این قبیل میشود.
چه مواردی موجب متروکه شدن کالا خواهد شد؟
مواردی مانند مراجعه نکردن صاحب کالا جهت ترخیص کالا و یا کمبود نقدینگی وی و همچنین نداشتن مجوزات از مهمترین موارد متروکه شدن کالا میباشد.
