قبض انبار گمرکی چیست؟ (راهنمای کامل)

همانطور که می‌دانید، برای انجام تشریفات گمرکی نیاز به طی کردن مراحل مختلف و ارائه مدارک مشخصی دارید تا بتوانید کالا را از گمرک آزاد کنید. خوب است بدانید همواره یکی از مهمترین اسناد و مدارک ترخیص کالا از گمرک، قبض انبار بوده است. در این محتوا با ما همراه باشید تا از اهمیت قبض انبار گمرکی بیشتر به شما بگوییم.

قبض انبار گمرک، سندی است که دریافت کالا از انبار توسط انباردار را گواهی می‌کند و ارائه آن برای اثبات مالکیت محموله و انجام امور و تشریفات گمرکی بسیار مهم است؛ بنابراین قبض انبار از مهمترین اسنادی است که باید درباره آن به اندازه کافی اطلاعات داشته باشید و چگونگی دریافت قبض را بشناسید تا بتوانید امور ترخیص کالا از گمرک را به راحتی و به سرعت به اتمام برسانید.

انبار گمرکی و قبض انبار چیست؟

قبض انبار یکی از مهمترین اسنادی است که باید هنگام انجام مراحل ترخیص کالا ارائه دهید. مسئولان انبار گمرک، مشخصاتی همچون تاریخ تحویل، دریافت و مشخصات کالا را در این قبض ذکر می‌کنند تا تاجر یا حق العملکار گمرک بتواند با ارائه قبض انبار، مجوز ترخیص محموله خود از گمرکات را دریافت کند.

پیشنهاد می‌کنیم قبل از آشنایی با چیستی قبض انبار، با کاربرد و وظیفه انبار گمرک آشنا شوید. انبارهای گمرکی، انباری مسقف، غیرمسقف و محوطه هستند که برای نگهداری و محافظت از انواع کالاها و محموله‌های وارداتی مناسب هستند و بسیاری از کنترل‌ها و بازرسی‌های گمرکی در آنها صورت می‌گیرند. به عنوان مثال گمرک فرودگاه امام خمینی دارای انبارهایی مدرن، مجهز و بزرگ است که امکان نگهداری از انواع محموله‌ها و حتی محصولات غذایی و بهداشتی را نیز فراهم کرده است.

به طور کلی مدت زمان نگهداری کالا در انبارهای گمرکی سه ماه است و صاحب کالا موظف است در طول این مدت تمام مراحل ترخیص کالا از گمرک را جهت دریافت بار انجام دهد؛ اما اگر تحت هر شرایطی انجام تمام این امور در تاریخ مشخص شده امکان پذیر نبود، وارد کننده کالا یا شرکت حمل و نقل می‌توانند با تنظیم درخواست نامه‌ای تقاضای افزایش مهلت نگهداری محموله تا 2 ماه را داشته باشند. لازم است بدانید در صورت صدور گواهی ترخیص، ترخیص کار یک ماه برای خروج آن از انبارهای گمرکی فرصت دارد؛ اگر مراحل ترخیص کالا یا دریافت کالا از انبار در موعد مقرر صورت نگیرد، گمرک کالا را متروکه به شمار می‌آورد و خریدار متحمل جریمه خواهد شد.

علاوه بر این، مسئولیت حفظ و نگهداری از کالای مورد نظر بر عهده ترخیص کار گمرک می‌باشد و هر کالایی که به انبارهای گمرکی تحویل داده می‌شود باید به سرعت در دفتر انبار ثبت و اسنادی همچون مانیفست، پروانه گمرکی و قبض انبار به صاحب کالا ارائه شوند؛ بنابراین توجه به این مسائل برای هر تاجر و بازرگانی ضروری است.

قبض انبار گمرکی چیست؟

همانطور که اشاره کردیم، قبض انبار از مهمترین مدارک لازم جهت ترخیص کالا از گمرک است. این قبض، رسید تحویل کالا به انبار گمرکی مورد نظر است و با دریافت محموله توسط انباردار صادر می‌شود. قبض انبار شامل مشخصات معینی درباره کالا و زمان تحویل آن است که برای اطلاع گمرک و اثبات مالکیت صاحب کالا درج شده‌اند. براساس قوانین و دستور العمل‌های گمرکی، هر کالایی که به انبار گمرک تحویل داده می‌شود باید به سرعت در دفتر انبار گمرک ثبت شود و برای هر ردیف کالا، اظهارنامه، پروانه، فهرست کل بار یا بارنامه و قبض انبار به صورت مجزا به وارد کننده بار تحویل داده شود.

به طور کلی در قبض‌های انبار گمرکی اطلاعاتی همچون مرز ورودی، شماره ردیف دفتر انبار، شماره بارنامه، شماره انبار، شماره قبض انبار، نام صاحب کالا، شرکت حمل کننده، نام صاحب کالا، علامت و نوع کالا، نوع بسته بندی، تعداد، وزن خالص و ناخالص کالا، تاریخ تحویل و.. ثبت می‌شوند تا صاحب کالا یا ترخیص کار بتواند با ارائه این سند، امور مربوط به ترخیص و آزادسازی کالای خود از گمرک را انجام دهد. درواقع قبض انبار پس از طی مراحلی نظیر صورت برداری، کنترل، بررسی تطابق کالا با اسناد و مدارک ارائه شده، صدور برگ بارشماری و تنظیم صورت مجلس صادر و به شرکت حمل و نقل تحویل داده می‌شود تا به واسطه آنها به دست صاحب کالا برسد.

مواردی که در قبض انبار درج می‌شوند

باتوجه به اینکه ارائه قبض انبار برای امور حسابداری انبار بسیار مهم است و از ضروری‌ترین مدارک ترخیص کالا به شمار می‌رود، بهتر است به طور کامل با مواردی که باید در آن درج شوند آشنا شوید. همانطور که بالاتر اشاره کردیم علامت و نوع کالا، نوع بسته بندی، نام صاحب کالا و وزن بار از جمله مشخصاتی هستند که باید در این قبض ثبت شوند؛ به همین منظور شرح کامل مندرجات قبض انبار برای آشنایی بیشتر شما به صورت زیر است:

• تاریخ رسید: تاریخ رسید جهت اطلاع از زمان مشخص تحویل کالا به انبار گمرک ثبت می‌شود و بیشتر جهت حسابرسی‌های دوره‌ای کاربرد دارد.
• محل انبار: یکی از مهمترین مواردی که باید در قبض انبار ذکر شود، محل دقیق انباری است که کالا در آن نگهداری می‌شود. درج آدرس دقیق بسیار مهم است و به نوع انبار یعنی گمرکی یا عادی بودن آن ارتباطی ندارد.
• امضای مسئول انبار یا نماینده او: وجود امضای انباردار یا نماینده او از اهمیت بسیاری برخوردار است. امضای انباردار به منظور تائید اعتبار قبض انبار درج می‌شود و درصورت بروز هرگونه اشتباهی، نام مسئول مربوطه مشخص خواهد بود.
• تعداد متوالی رسیدها: درج تعداد متوالی رسیدها برای پیگیری کالاها در انبار مورد نظر لازم است و در مسائل قانونی نیز ممکن است نیاز به این شماره ردیف داشته باشید.
• هزینه های انبارداری: در ثبت اظهارنامه گمرکی قطعا با بخشی به نام هزینه‌های مربوط به انبارداری مواجه خواهید شد؛ ذکر این موارد در قبض انبار هم برای حسابرسی بسیار مهم است.
• نوع ذخیره سازی کالاها در انبار گمرکی
• هزینه‌های رسیدگی
• نوع بسته بندی
• تعداد بسته‌ها
• نوع کالا و علامت‌های مربوطه

تمام این مشخصات از جمله مواردی هستند که باید به دقت در رسید انبار درج شوند و محاسبه هزینه‌های مربوطه نیز با حساسیت بالایی صورت بگیرد تا در روند ترخیص کالا از گمرک با مشکلات مالی و قانونی مواجه نشوید.

انواع مختلف رسید انبار گمرکی

رسیدهای انبار گمرک با توجه به ماهیت و تفاوت‌های منحصر به فرد خود به سه نوع قبض انواع اولیه، قبض تفکیکی و قبض قابل معامله تقسیم بندی می‌شوند.

• قبض انواع اولیه: این نوع قبض انبار هنگام ورود کالا به انبار گمرک، انبارهای خصوصی و اموری صادر می‌شود و مواردی همچون مشخصات کالا در مدارک مربوط به حمل و نقل و خرید کالا در آن قید شده است.
• نوع قبض تفکیکی: قبض تفکیکی برای کالاهایی که به دلایل مختلف غیرقابل ترخیص هستند، به نام تحویل دهنده یا صاحب کالا صادر می‌گردد.
• قبض قابل معامله: این نوع قبض برخلاف سایر انواع قبض انبار قابل واگذاری است و می‌توان با رعایت قوانین و مقررات مربوطه آن را خرید و فروش کرد.

تفاوت قبض انبار دستی و قبض الکترونیک

میان قبض انبار دستی و قبض الکترونیک تفاوت‌های قابل توجهی وجود دارند. قبض انبار دستی یا کاغذی توسط انباردار و مسئول مربوطه به صاحب کالا یا ترخیص کار ارائه می‌شوند تا همراه با سایر اسناد و مدارک ترخیص کالا از گمرک برای اثبات قانونی بودن فعالیت تجاری خود به همراه داشته باشد؛ اما خوب است بدانید در برخی از گمرکات و انبارها، رسید انبار به صورت الکترونیک و مجازی نیز صادر می‌گردد و به راحتی توسط آن می‌توان تمام امور گمرکی و تحویل کالا را پیگیری و بررسی کرد.

نحوه دریافت قبض انبار الکترونیک

برای افرادی که در زمینه واردات و صادرات کالا فعال هستند، راه اندازی بخش صدور قبض انبار الکترونیکی در سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی (EPL) کمک زیادی به تسریع و تسهیل انجام امور مربوط به انبار و نگهداری کالا کرده است. برای دریافت رسید انبار لازم است به سامانه مذکور مراجعه کنید و با ورود به حساب کاربری و پروفایل خود در سامانه، قبض انبار گمرکی کالای خود را از منوی پرینت قبض انبار دریافت کنید. به منظور دریافت رسید لازم است اطلاعاتی نظیر شماره بارنامه، شناسه ملی شرکت حمل و نقل، شماره مانیفست و نام گمرک مورد نظر را انتخاب و از طریق کادر جستجو، قبض مربوطه را جهت تهیه مدارک مورد نیاز ترخیص کالا از گمرک دریافت و پرینت بگیرید.

البته طی انجام این مراحل ممکن است با خطاهایی همچون عدم ثبت شرکت یا عدم دسترسی جهت چاپ قبض در سیستم مواجه شوید که برای رفع آنها لازم است مواردی را دنبال کنید. اگر طی انجام فرایند در سامانه با خطای عدم ثبت فرد مورد نظر یا شرکت در سیستم رو به رو شدید، باید به واحد آی تی گمرک مربوطه مراجعه کنید تا با ثبت مشخصات صاحب ترخیصیه مشکل پیش آمده را رفع کنید. همچنین اگر با خطای احتمالی عدم دسترسی جهت چاپ قبض انبار مربوطه در سامانه مواجه شدید، لازم است از صاحب ترخیص وکالت الکترونیکی بگیرید تا دیگر این پیغام خطا را دریافت نکنید. عدم بارگذاری بارنامه معادل در سامانه صدور قبض الکترونیکی نیز از دیگر خطاهایی است که باید برای رفع آن، کد شرکت و شماره بارنامه را از نظر بزرگ و کوچک بودن حروف بررسی کنید.

مدت زمان نگهداری کالا در انبارهای گمرکی

گمرکات مجهز به انبارهایی مسقف، روباز یا محوطه هستند که برای نگهداری و حفاظت از انواع کالاهای وارداتی و صادراتی طراحی شده‌اند و تنها طی مدت زمان معینی می‌توانند کالاهای دریافتی را نگهداری کنند. به طور کلی مدت زمان نگهداری انواع کالاها در انبارهای گمرکی 90 روز است و ترخیص کار گمرک موظف است در طول این مدت پس از دریافت قبض انبار ، امور ترخیص کالا از گمرک مانند پرداخت هزینه‌های گمرکی، ارائه مدارک مورد نیاز و دریافت مجوزهای ضروری ترخیص کالا را انجام دهد.

لازم است بدانید مدت 90 روزه درصورت درخواست صاحب کالا یا شرکت حمل و نقل تا حدود دو ماه دیگر قابل تمدید است و مدت زمان آن از لحظه ورود کالا به اولین انبار گمرکی محاسبه خواهد شد. در صورت عدم انجام امور گمرکی مربوطه، گمرک کالا را متروکه به شمار می‌آورد و صاحب کالا متحمل جریمه و خسارت خواهد شد. علاوه بر این ترخیص محصولات فاسد شدنی باید با سرعت بیشتری صورت بگیرد؛ زیرا درصورت فاسد شدن آنها، متروکه محسوب خواهند شد. همچنین با صدور سند ترخیص برای تمام کالاها، ترخیص کار موظف است در کمتر از یک ماه نسبت به خارج کردن محموله اقدام کند تا مشمول قوانین کالای متروکه نشود.

کلام پایانی

باتوجه به اینکه ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز ترخیص کالا از گمرک جهت اثبات مالکیت صاحب کالا و قانونی بودن فعالیت او بسیار حائز اهمیت است؛ شناخت و آشنایی با ویژگی‌ها و نحوه دریافت قبض انبار که از مهمترین اسناد گمرکی است برای سرعت بخشیدن به امور گمرکی و جلوگیری از بروز خسارت‌های هنگفت لازم و ضروری است. همانطور که می‌دانید حضور ترخیص کاران مسلط در زمینه واردات و صادرات کالا تاثیر بسزایی در تسریع و جلوگیری از هزینه‌های اضافی دارد؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم با مشاهده خدمات ققنوس ترخیص در زمینه ترخیص از گمرکات کشور و ثبت سفارش بازرگانی به فعالیت تجاری خود بپردازید.