آشنایی با تعریف ترانزیت کالا (راهنمای کالا)

ترانزیت کالا نیز یکی از روش‌های جابجایی کالا است که در آن انتقال محموله از یک گمرک به گمرکی دیگر تحت نظارت اداره گمرک صورت می‌گیرد و برای کشورهایی که در تولید برخی کالاها ناموفق هستند، بسیار مقرون به صرفه و مناسب است. از آنجا که تعریف ترانزیت کالا به زبان ساده به معنی ارسال کالا است و از پرکاربردترین اصلاحات در زمینه حمل و نقل است، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه با ققنوس ترخیص همراه باشید تا انواع ترانزیت و هزینه ترانزیت کالا را که توسط شرکت ترخیص کالا از گمرک هم قابل انجام هستند، بشناسید.

تعریف ترانزیت کالا چیست؟

ارتباط بین المللی کشورها با روابط پیچیده و گسترده‌ای در جهان برای رفع نیازهای مختلف هر کشور صورت می‌گیرند. روش‌های مختلفی برای ارتباط و مبادله کالا باتوجه به عوامل اقتصادی، فرهنگی و موقعیت اجتماعی هر کشور وجود دارند که امکان جابجایی انواع محموله‌ها و تامین نیازهای مختلف را فراهم کرده‌اند و سبب پیدایش کسب و کارهای گوناگون و اشتغال‌زایی شده‌اند.

واژه Transit به معنای منتقل کردن، جابه جا کردن و عبور دادن است و به صورت انتقال کالا از نقطه‌‎ای به نقطه دیگر هم تعریف شده است. این اصطلاح یکی از مهمترین اصطلاحات گمرکی است و در کشور ما در زمینه حمل و نقل و امور گمرکی بسیار پرکاربرد است. این واژه برای افرادی که در زمینه واردات و صادرات کالا فعالیت می‌کنند نیز بسیار آشنا است؛ اما بسیاری از تعریف ترانزیت کالا در معنای صحیح آن استفاده نمی‌کنند.

هر کشوری برای ترانزیت کالا قوانین و مقررات خاص خود را دارد؛ زیرا این روش یکی از فعالیت‌های مهم بین المللی است و لازم است هر کشوری بتواند با وضع مقررات خاصی از مزایا و فواید این شیوه حمل و نقل به خوبی استفاده کند. هزینه ترانزیت کالا با توجه به قوانین هر کشور دریافت می‌شود و شیوه محاسبه خاص خودش را دارد. شرکت های ترخیص کالا از گمرک در حوزه ترانزیت بین المللی کالا هم فعالیت دارند و طی فعالیت‌های تجاری می‌توانند خدمات موثری را به شما ارائه دهند.

انواع ترانزیت کالا

به طور کلی ترانزیت به دو دسته ترانزیت داخلی و خارجی تقسیم بندی می‌شود که هزینه و مدارک مورد نیاز هر یک متفاوت از دیگری است و لازم است در حوزه واردات و صادرات کالا، با تعاریف انواع ترانزیت داخلی و خارجی آشنا شوید.

ترانزیت داخلی

تمام روش‌های ترانزیت و حمل و نقل کالا منحصر به صادرات محموله به کشور نیستند و گاهی جابجایی و انتقال کالاها در یک کشور و از یک گمرک به گمرکی دیگر و تنها به دلیل تشریفات گمرکی صورت می‌گیرد. به این شیوه از ترانزیت کالا، ترانزیت داخلی گفته می‌شود و این مورد در گمرک مبدا بررسی خواهد شد. بررسی دقیق گمرکی در مبدا جهت جلوگیری از قاچاق کالا و با بررسی تطابق مشخصات کالا با اظهارنامه گمرکی انجام می‌شود.

لازم است به این نکته توجه داشته باشید که ترانزیت داخلی کالاها زمان مشخص و معینی دارد و در این بازه زمانی محموله باید به مقصد برسد؛ در غیر این صورت کالا قاچاق محسوب خواهد شد. اگر حوادث و اتفاقاتی همچون تصادف رخ بدهد، می‌توان با ارائه جریمه نیروی انتظامی، فرصتی 5 روزه برای ترخیص کالا از گمرک دریافت کرد.

مدارک لازم جهت ترانزیت داخلی کالا

پس از آشنایی یا تعریف ترانزیت داخلی کالا لازم است با مدارک مورد نیازی که در طی فرایند باید ارائه شوند نیز آشنا شوید. فاکتور فروش کالا، پکینگ لیست، گواهی مبدا، پروانه بهره برداری، قبض انبار گمرک، گواهی ترخیصیه، گواهی ثبت سفارش کالا و بارنامه از جمله مدارکی هستند که باید با خود به همراه داشته باشید.

علاوه بر این، باید بدانید که در متن بارنامه متنی با محتوای مجوز شرکت حمل و نقل و اجازه ترانزیت داخلی باید نوشته شده باشد. پس از ارائه این اسناد و مدارک به اداره گمرک، کالاها مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهند گرفت تا در صورت تطابق اطلاعات، اجازه ترخیص کالا به ترخیص کار یا شرکت ترخیص کالا از گمرک داده شود.

هزینه ترانزیت داخلی

برخی افراد ترانزیت داخلی را با حمل نقل کالا در نقاط مختلف کشور اشتباه می‌گیرند؛ اما لازم است بدانید قوانین و هزینه‌های هر بخش برای کاربرد دیگری تعیین شده‌اند. طبق قوانین وضع شده اگر درخواست ترانزیت داخلی به درخواست صاحب کالا باشد، حق بیمه و مسئولیت خسارات احتمالی به عهده او خواهد بود و درصورتی که این شیوه حمل و نقل به صلاح‌دید گمرک صورت بگیرد، تمام مسئولیت‌ها و پرداخت هزینه ترانزیت بر عهده گمرک کشور می‌باشد.

ترانزیت خارجی

در تعریف ترانزیت خارجی کالا به جابجایی کالا توسط سه کشور یا بیشتر از آن اشاره می‌شود. توسط این شیوه حمل و انتقال، کالا از گمرک مبدا حداقل سه کشور را طی می‌کند تا به مقصد برسد. در ترانزیت خارجی هم محموله باید طبق زمان تعیین شده به مرزهای گمرکی کشور وارد و طبق زمان مشخص از گمرک خارج شود. لازم است بدانید برای ترانزیت خارجی، دارا بودن گذرنامه ضروری است.

علاوه بر این، رانندگان حمل و نقل ترانزیتی موظف به دریافت استعلام از اداره گذرنامه جهت دریافت دفترچه خروج هستند و نیروی انتظامی هم باید گواهینامه و پلاک خوردروی ترانزیتی را برای چنین رانندگانی صادر کند. برای ترانزیت خارجی محصولات نباتی، دامی و شیمیانی نیاز به اخذ مجوزهای لازم است و در رابطه با این نوع از ترانزیت، دو فرم شماره 110 (پروانه ترانزیت) و فرم 091-2 – م (اظهارنامه کالای ترانزیت خارجی) موجود هستند.

مدارک مورد نیاز جهت ترانزیت خارجی (صادرات)

فاکتور خرید کالا، فهرست عدل بندی (پکینگ لیست)، بارنامه، معرفی نامه برای نماینده قانونی صاحب کالا، وکالت نامه، تصویر کارت بازرگانی، مجوز بانک، مجوز عبور جهت ورود کالای ترانزیتی، ضمانت نامه یا تعهد قانونی و راهنمای CHR جاده‌ای از جمله اسناد و مدارکی هستند که باید برای صادرات و محاسبه هزینه ترانزیت خارجی کالا توسط صاحب کالا یا شرکت ترخیص کالا از گمرک ارائه شوند.

انواع تعریف ترانزیت کالا براساس شیوه حمل و نقل

براساس شیوه حمل و نقل، ترانزیت کالا می‌تواند به روش‌های مختلف زمینی، ریلی یا دریایی صورت بگیرد. جابجایی کالا به این شکل می‌تواند در مسیری از طریق ریلی یا جاده‌ای و در مسیر دیگر از راه دریایی باشد؛ به همین دلیل شناخت تعریف ترانزیت ریلی، هوایی، دریایی یا جاده‌ای مهم است.

ترانزیت دریایی

قدیمی‌ترین نوع ترانزیت را می‌توان ترانزیت دریایی نام برد. این روش از گذشته تاکنون رواج داشته و از مهمترین روش‌های جابجایی و انتقال کالا است. ترانزیت دریایی می‌تواند از طریق کشتی، قایق یا لنج انجام شود و برای کشورهایی کاربرد دارد که به دریای آزاد دسترسی یا مرز آبی گسترده‌ای دارند. علاوه بر این، ترانزیت دریایی در انتقال نفت و فراورده‌های نفتی بسیار مهم است و از نظر اقتصادی هم شیوه مناسب و مقرون به صرفه‌ای است.

ترانزیت زمینی

در ترانزیت زمینی یا جاده‌ای، حمل و نقل کالا توسط خطوط جاده‌ای صورت می‌گیرد و کامیون ترانزیت‌ها نمونه‌ای از ترانزیت زمینی هستند. این شیوه حمل و نقل بسیار رایج‌تر و مقرون به صرفه‌تر از سایر روش‌ها است و دسترسی به آن نیز ساده‌تر از ترانزیت دریایی و هوایی است. ترانزیت جاده‌ای نیازی به سرمایه بالا ندارد و تردد کامیون تریلی در تمام نقاط کشور امکان پذیر است. این روش برای کالاهای که شرایط خاص نگهداری ندارند بسیار کاربردی است و نسب به ترانزیت ریلی و دریایی سریع‌تر است.

ترانزیت هوایی کالا

یکی از پرکاربردترین و سریع‌ترین شیوه‌های جابجایی کالا، ترانزیت هوایی است. از ترانزیت هوایی برای محصولات پزشکی، دارویی، خواربار، کشاورزی و.. بسیار استفاده می‌شود؛ زیرا این روش از سایر شیوه‌ها بسیار سریع‌تر است و از فاسد شدن محصولات جلوگیری می‌شود. ترانزیت هوایی یکی از بهترین روش‌های کسب درآمد برای هر کشوری است و برای کالاهای کوچک و کم حجم هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ترانزیت ریلی

در تعریف ترانزیت ریلی کالا به جابجایی محموله‌ها توسط قطارهای باری و از طریق خطوط ریلی اشاره شده است. ترانزیت ریلی هم در کاهش هزینه ترانزیت کالا بسیار تاثیرگذار است؛ اما باتوجه به وابسته بودن به خطوط آهن، در همه نقاط کشور قابلیت استفاده را ندارد، به همین دلیل تنها در مناطقی انجام می‌شود که دارای خط آهن هستند.

هزینه کالای ترانزیتی

همانطور که اشاره کردیم، ترانزیت کالا می‌تواند توسط شرکت ترخیص کالا از گمرک هم صورت بگیرد و به طور کلی به معنای جابجایی و انتقال کالا است. از کالاهای ترانزیتی، حقوق و عوارض گمرکی دریافت نمی‌شود و این گونه کالاها در در کشور نباید به فروش برسند. گمرک برای اطمینان از این موضوع، بیمه نامه را ضمانت عبور کالای ترانزیتی می‌داند و درصورت خارج نشدن کالا از مرز، گمرک اعلام خسارت و دریافت حقوق ورودی و سایر هزینه‌ها را خواهد کرد. بیمه نامه به صورت بن‌های 10 میلیونی ارائه می‌شود و شیوه محاسبه آن برای ترانزیت داخلی و خارجی متفاوت است.

در رابطه با ترانزیت داخلی، مبلغ بن از مجموع حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده به دست می‌آید. برای کالاهای مجاز مشروط  واحدهای تولیدی به صورت جمع حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده و 50 درصد ارزش محاسبه می‌شود و برای کالاهای مجاز و مشروط که توسط  شرکت حمل و نقل بین المللی جابجا می‌شوند، به صورت مجموع حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده و دو برابر ارزش محاسبه می‌شود. در رابطه با ترانزیت خارجی هم بن بیمه از مجموع حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده به دست می‌آید.

انواع مختلف کالاهایی که مجوز عبور از مرز بین المللی را دارند

در تعریف ترانزیت کالا، کالاهایی مختلفی وجود دارند که برای حمل و نقل و صادرات و واردات توسط تاجران انتخاب می شوند اما نکته مهمی که تاجران در این زمینه و در هنگام انتخاب کالا باید به آن توجه نمایند این است که ورود و خروج بعضی از کالا از مرز های کشور مورد نظر بر اساس قوانین صادرات و واردات آن کشور ممنوع می باشد. به طور کلی از جمله کالاهایی که ورود و خروج آن به ایران ممنوع نمی باشد می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• کالاهایی که مشابه تولیدات داخلی کشور نباشند و در کل واردات آن ها باعث آسیب رساندن به چرخه تولید داخلی کشور نشود.
• کالاهایی که بر اساس استانداردهای جهانی و استانداردهای کشور مقصد تهیه و تولید شده باشند.
• کالاهایی وارداتی که با فرهنگ، مذهب و هویت کشور مقصد تضاد و مغایرت نداشته باشند.
• کالاهایی که بتوانند تمامی مجوزهای لازم از جمله مجوز بهداشت، سازمان غذا و دارو و …. را کسب نمایند و عدم آلودگی خود به هر گونه بیماری را ثابت نمایند.
• و ….

چالش های حمل و نقل کالا در مسیرهای طولانی

هنگامی که مسیر حمل و نقل کالا از کشور مبداء به کشور مقصد طولانی شود، ممکن است چالش ها مسائلی در روند حمل و نقل برای محموله تجاری ایجاد شود که در نتیجه موجب خسارت و ضرر صاحبان کالا گردد؛ از این رو صاحبان کالا و تاجران موظفند برای جلوگیری از این خسارت تمامی این چالش ها را در نظر گرفته و باتوجه به آن ها بهترین روش را برای حمل و نقل محموله تجاری خود انتخاب نمایند. از جمله چالش هایی که ممکن است در مسیرهای طولانی حمل و نقل برای محموله تجاری در تعریف ترانزیت کالا ایجاد شود، می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• فاسد شدن کالاهایی چون مواد غذایی و یا دارویی یه دلیل تغییر دما و نبود شرایط مناسب نگهداری در مدت زمان زیاد
• ایجاد حوادث طبیعی و غیر طبیعی ناگهانی
• دیر رسیدن محموله تجاری به مقصد نسبت به زمان تعیین شده در قرار داد حمل و نقل
• عقب افتادن روند ترخیص کالا از گمرک به دلیل دیر رسیدن محموله تجاری به گمرک کشور مقصد
• و ….

انواع ترانزیت دریایی در ایران

جابه جایی محموله تجاری با استفاده از روش حمل و‌نقل دریایی یکی از روش های رایج صادرات کالا از کشور مبداء به کشور مقصد می باشد؛ اما نکته قابل توجه در این زمینه این است که روش های گوناگونی برای جابه جایی محموله‌ های تجاری با استفاده از راه های آبی وجود دارد که تاجران باید بر اساس شرایط و عوامل گوناگونی یکی از این راه ها را انتخاب نمایند. از جمله انواع تعریف ترانزیت دریایی کالا می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• روش حمل و نقل کراس استافینگ ( Cross Stuffing): شیوه حمل و نقل دریایی به روش کراس استافینگ زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که امکان حمل و نقل دریایی محموله تجاری از کشور مبداء انکان پذیر نباشد. در این روش ابتدا محموله تجاری با استفاده از روش حمل و نقل زمینی تا اولین بندرگاه نسبت به کشور مبداء حمل می شوند، سپس به کشتی منتقل شده و با استفاده از روش حمل و نقل دریایی به کشور مقصد منتقل می شوند.
• روش حمل و نقل چارترینگ ( Chartering): این شیوه حمل و نقل زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که محموله تجاری از کالاهایی بسیار حجیم تشکیل شده است به همین علت باید برای جابه‌ جایی آن به روش حمل و نقل دریایی از کشتی های باربری استفاده شود.
• روش حمل و نقل ترانشیپ (Transhipment): گاهی اوقات ممکن است کشور مبداء و یا کشور مقصد دارای بندگاه های مناسب و بزرگ نباشند و تنها برای کشتی های کوچک مناسب باشند در این شرایط برای جابه جایی کالا باید از روش ترانشیپ در تعریف ترانزیت کالا استفاده شود. این روش به این صورت است که محموله تجاری با کشتی های کوچک از کشور مبداء حرکت کرده و در مکانی معین از مسیر محموله خود را به یک کشتی بزرگ منتقل می کنند تا به کشور مقصد حمل شود و یا برعکس.
• روش حمل و نقل گروپاژ (groupage): روش حمل و نقل گروپاژ در تعریف ترانزیت کالا به این صورت انجام می شود که چند تاجر با توافق با یکدیگر و با امضای قرارداد چند محموله تجاری را با استفاده از یک کشتی جابه جای می کنند. این کار باعث می شود تا هزینه های حمل و نقل کالا از کشور مبداء تا کشور مقصد یه میزان قابل ملاحظه ای کاهش پیدا کند.
• روش حمل و نقل کالاهای فله ای: در این روش حمل و نقل محموله های تجاری بدون بسته بندی جابه جا می شوند. این روش معمولا برای حمل و نقل اقلامی چون غلات در حجم و تناژ بالا مناسب است.

جمع بندی

در دنیای امروز، ترانزیت کالا و ترخیص کالا از گمرک از مهمترین امور تجاری و بین المللی هستند که باید با دانش و آگاهی کافی صورت بگیرند. تعریف ترانزیت کالا به طور کلی به صورت انتقال و جابجایی کالا از یک نقطه به نقطه دیگر است که توسط شرکت‌های حمل و نقل بین المللی و شرکت ترخیص کالا از گمرک انجام می‌شوند.

انتخاب شرکت ترخیص کالای معتبر و مناسب این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا فرایند ترانزیت و مراحل ترخیص کالا را به بهترین شکل پشت سر بگذارید و از درستی انجام روندهای اداری و تشریفاتی مطمئن باشید. شرکت ققنوس ترخیص با ارائه خدمات مختلف در حوزه ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام و ترانزیت بین المللی کالا، تجربه متفاوتی را برای شما رقم خواهد زد.