بارنامه هوایی چیست و شامل چه مواردی می‌ باشد؟

حمل و نقل بار و کالا با هواپیما می‌تواند دشوار و پیچیده به نظر برسد به خصوص که نیازمند طی کردن سلسله مراتبی برای انتقال ایمن کالاست. یکی از مهم‌ترین مراحل در حمل و نقل هوایی، دریافت بارنامه هوایی است. ممکن است خیلی از شما جزو افرادی باشید که اطلاعات چندانی در مورد بارنامه هوایی نداشته باشید یا از مراحل دریافت آن و اهمیت و کاربردهایش بی‌خبر باشید؛ در ادامه لازم است بگوییم اصلا نگران این موضوع نباشید؛ زیرا در این مطلب از سوی کارشناسان گروه تجاری ققنوس، قصد داریم تا به تمام ابهامات شما در مورد بارنامه هوایی پاسخ کامل بدهیم‌‌ تا با خیالی راحت به تجارتی پرسود و شگفت‌انگیز دست پیدا کنید.

بارنامه هوایی (airway bill) چیست؟

بارنامه هوایی یا Air Waybill سندی است که در حمل و نقل هوایی کالا به عنوان قرارداد بین فرستنده و شرکت هواپیمایی محسوب می‌شود. این سند حاوی اطلاعات مهمی درباره محموله، شرایط حمل و نقل، تعهدات طرفین و سایر جزئیات مربوط به فرآیند حمل است. بارنامه‌های هوایی می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند که به طور کلی، به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• بارنامه تجاری (Commercial Air Waybill): برای حمل کالاهای تجاری استفاده می‌شود و معمولاً قابل انتقال است.
• بارنامه غیر تجاری (Non-Commercial Air Waybill): برای حمل کالاهای شخصی یا نمونه‌ها استفاده می‌شود و معمولاً قابل انتقال نیست.

شاید شما اصطلاح بارنامه هوایی الکترونیکی را نیز شنیده باشید و کنجکاو شدید که آیا این نوع بارنامه با بارنامه هوایی فرق دارد یا نه؟

اگر این سوال برای شما هم پیش آمده ادامه مطلب برای شماست.

بارنامه هوایی الکترونیکی چیست؟

بارنامه هوایی الکترونیکی یا e-AWB تفاوتی با بارنامه هوایی‌ای که قبلا ذکر شد ندارد و تنها نسخه دیجیتالی و الکترونیکی بارنامه هوایی سنتی است. این سند مهم در حمل و نقل هوایی، تمام اطلاعات مربوط به یک محموله را به صورت الکترونیکی در خود جای می‌دهد و به جای نسخه کاغذی، به صورت آنلاین صادر، ذخیره و ردیابی می‌شود.

آشنایی با بارنامه هوایی ما را به سوی مبحث بعدی این مقاله یعنی انواع بارنامه هدایت می‌کند؛ در ادامه مقااله همراه ما باشید.

انواع نسخه های بارنامه هوایی

همانطور که گفتیم، بارنامه هوایی سندی رسمی و بین المللی است که به عنوان قرارداد حمل‌ونقل بین فرستنده و شرکت هواپیمایی عمل می‌کند. این سند شامل اطلاعات بسیار مهم و ضروری است که به محموله، نوع و شرایط حمل و نقل، تعهدات فروشنده و خریدار و سایر جزئیات مربوط میشود. این سند در فرایند حمل و نقل هوایی بسیار مهم است. بارنامه‌های هوایی معمولاً در 12 نسخه صادر می‌شوند که 3 نسخه اصلی و 9 نسخه داخلی هستند. نسخه‌های اصلی بارنامه هوایی شامل موارد زیر می‌شود:

• نسخه اصلی اول (For Carrier) که این نسخه برای شرکت حمل‌کننده یا صادرکننده کالا است و به عنوان یک مدرک حمل‌ونقل برای شرکت حمل‌کننده محسوب می‌شود.
• نسخه اصلی دوم (For Consignee) هم نسخه‌ای برای گیرنده کالا است و به عنوان یک مدرک برای دریافت کالا در مقصد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• نسخه اصلی سوم (For Shipper) مخصوص فرستنده کالا است و به عنوان یک رسید برای کالاهای ارسال شده محسوب می‌شود.

به یاد داشته باشید هر یک از نسخه‌های اصلی بارنامه هوایی دارای ارزش قانونی است و می‌تواند به عنوان مدرک در صورت بروز هرگونه اختلاف یا مشکل مورد استفاده قرار گیرد. نسخه‌های داخلی بارنامه هوایی نیز برای استفاده داخلی شرکت حمل‌ونقل هوایی در نظر گرفته شده است و در مراحل مختلف فرآیند حمل‌ونقل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حالا بهتر است با اطلاعاتی که در بارنامه هوایی ثبت می‌شود آشنا شوید؛ این مبحث موضوع بخش بعدی مقاله است.

اطلاعات مندرج در بارنامه هوایی

اطلاعات مندرج در بارنامه هوایی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این سند به عنوان شناسنامه محموله شما عمل می‌کند و تمام جزئیات مربوط به کالا، فرستنده، گیرنده و مسیر حمل را در خود جای داده است. اگر به طور دقیق‌تر بخواهیم این موارد را توضیح دهیم، اطلاعات زیر معمولاً در یک بارنامه هوایی درج می‌شود:

• مشخصات فرستنده: نام کامل، آدرس، شماره تلفن، کد پستی و سایر اطلاعات تماس فرستنده.
• مشخصات گیرنده: نام کامل، آدرس، شماره تلفن، کد پستی و سایر اطلاعات تماس گیرنده.

اطلاعات محموله که شامل موارد زیر می‌شود:

• توصیف دقیق کالا: نوع کالا، تعداد بسته‌ها، وزن هر بسته، ابعاد هر بسته، علامت‌های ویژه روی بسته‌ها.
• ارزش کالا: ارزش گمرکی کالا برای محاسبه عوارض گمرکی.
• شرایط حمل و نقل: شرایط خاصی که برای حمل کالا لازم است (مثلاً کالاهای خطرناک، کالاهای حساس به دما).

اطلاعات پرواز نیز روی این بارنامه درج می‌شوند نظیر:

• فرودگاه مبدا و مقصد: کد سه حرفی فرودگاه‌های مبدا و مقصد.
• شماره پرواز: شماره پرواز حامل محموله.
• تاریخ پرواز: تاریخ برنامه‌ریزی شده برای پرواز.

اطلاعات پرداخت هم به عنوان فاکتور مهمی در بارنامه هوایی وجود دارد که موارد زیر را شامل می‌شود:

• هزینه حمل: هزینه حمل و نقل کالا.
• شرایط پرداخت: نحوه پرداخت هزینه حمل (پیش پرداخت، پس‌کرایه).

شرایط و ضوابط:

• شرایط و ضوابط حمل و نقل: شامل مسئولیت‌های شرکت حمل‌ونقل، مسئولیت‌های فرستنده و گیرنده، بیمه و سایر موارد.
• شماره بارنامه: یک کد منحصر به فرد که برای شناسایی بارنامه و ردیابی محموله استفاده می‌شود.

تا اینجای مقاله به طور کامل با بارنامه هوایی آشنا شدید؛ حال شاید برای شما سوال پیش بیاید که چطور باید بارنامه را دریافت کنم؟

ادامه مقاله برای شماست تا به طور اصولی با مراحل دریافت بارنامه هوایی آشنا شوید.

مراحل دریافت بارنامه هوایی

هر کسی که در دنیای تجارت کار می‌کند و قصد حمل و نقل هوایی را دارد، باید به طور دقیق با شرایط و مراحل دریافت بارنامه هوایی به عنوان سندی مهم، آشنایی داشته باشد و بداند بارنامه هوایی در چه مرحله‌ای از حمل و نقل هوایی، صادر می‌شود. ما در این نوشته از گروه تجاری ققنوس ترخیص، شما را به طور کامل با این مراحل آشنا می‌کنیم:

مرحله 1: آماده‌سازی مدارک

آماده‌سازی مدارک، مرحله مهمی از دریافت بارنامه هوایی است و حتما باید تمام مدارک موجود و کامل باشند تا خللی در روند صدور بارنامه هوایی پیش نیاید. مدارک لازم عبارتند از:

• لیست کالا
• فاکتور کالا
• مجوزهای صادراتی
• بیمه‌نامه

بعد از ارائه این مدارک به شرکت حمل و نقل،‌ کارشناسان شرکت حمل و نقل مدارک شما را بررسی می‌کنند و در صورت نیاز، اطلاعات تکمیلی را از شما درخواست خواهند کرد. پس از تایید مدارک، مراحل بعدی برای صدور بارنامه آغاز می‌شود.

مرحله 2: بسته‌بندی کالا

• کالا باید به صورت ایمن و مطابق با استانداردهای حمل و نقل هوایی بسته‌بندی شود.
• بسته‌بندی باید به گونه‌ای باشد که از آسیب دیدن کالا در طول حمل و نقل جلوگیری کند.

 مرحله 3: تحویل کالا به شرکت حمل و نقل

• کالاهای بسته‌بندی شده به همراه مدارک لازم به شرکت حمل و نقل هوایی تحویل داده می‌شود.
• شرکت حمل و نقل، کالا را وزن کرده و ابعاد آن را اندازه‌گیری می‌کند.

مرحله 4: صدور بارنامه

• پس از تایید اطلاعات و وزن کالا، شرکت حمل و نقل بارنامه هوایی را صادر می‌کند.
• بارنامه حاوی اطلاعاتی مانند نام فرستنده و گیرنده، مشخصات کالا، شماره پرواز، تاریخ پرواز، هزینه حمل و شرایط پرداخت است.

همانطور که اشاره شد، معمولاً چند نسخه از بارنامه صادر می‌شود که هر نسخه دارای کاربرد خاصی است؛ حالا خوب است تا با اهمیت دریافت بارنامه آشنا شویم.

اهمیت دریافت بارنامه هوایی

از آنجایی که گفته شد بارنامه هوایی یک سند بسیار مهم در حمل و نقل هوایی بوده و حاوی اطلاعات زیادی است، دریافت بارنامه هوایی، بسیار حائز اهمیت است. بارنامه به عنوان یک سند رسمی، قرارداد حمل بین فرستنده و شرکت هواپیمایی را ثبت می‌کند و حقوق و تعهدات هر یک از طرفین را مشخص می‌کند.

با استفاده از شماره بارنامه، می‌توان به راحتی وضعیت محموله را در هر مرحله از مسیر حمل پیگیری کرد و از محل دقیق آن مطلع شد.

همچنین، برای ترخیص کالا از گمرک مقصد، ارائه بارنامه الزامی است. بارنامه حاوی اطلاعاتی است که گمرک برای بررسی و آزادسازی کالا به آن نیاز دارد.

بارنامه به عنوان مدرکی دال بر مالکیت کالا محسوب می‌شود و در صورت بروز هرگونه اختلاف یا خسارت، می‌تواند به عنوان سند قانونی مورد استفاده قرار گیرد و در صورت بیمه کردن محموله، بارنامه به عنوان مدرکی برای اثبات ارزش کالا و ارائه خسارت در صورت بروز حادثه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همانطور که قبلا هم گفتیم، بارنامه حاوی اطلاعات دقیقی درباره محموله از جمله وزن، ابعاد، تعداد بسته‌ها، نوع کالا و ارزش آن است که به شرکت هواپیمایی و گمرک کمک می‌کند تا عملیات حمل و نقل را به صورت صحیح انجام دهند.

کاربرد بارنامه هوایی در حمل و نقل بین المللی

پرسش مهم اینجا پیش می‌آید که بارنامه هوایی در کجا و چه زمانی کاربرد دارد و اصولا چه زمانی از این بارنامه استفاده می‌کنیم؟ پاسخ کوتاه این پرسش این است که هر زمان که نیاز به حمل سریع، ایمن و مطمئن کالا به مقصد دور دست باشد، استفاده از بارنامه هوایی ضروری است.

قبلا به اهمیت دریافت بارنامه هوایی اشاره شد و این اهمیت، یکی از مهم‌ترین دلایل کاربرد بارنامه هوایی است. از دیگر کاربردهای بارنامه هوایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بارنامه نشان‌دهنده وجود یک قرارداد بین فرستنده و شرکت هواپیمایی است و حقوق و تعهدات طرفین را مشخص می‌کند.
• هر محموله با یک شماره بارنامه منحصر به فرد شناسایی می‌شود که امکان ردیابی و پیگیری محموله را در طول مسیر حمل فراهم می‌کند.

در ادامه به تفاوت های بارنامه هوایی و معمولی اشاره خواهیم کرد در ادامه با ما همراه باشید.

تفاوت بین بارنامه هوایی و معمولی

بارنامه هوایی و بارنامه معمولی هر دو اسنادی هستند که در حمل و نقل کالا استفاده می‌شوند اما تفاوت‌های مهمی دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

بارنامه هوایی یا (Air Waybill) سندی است که مختص حمل و نقل هوایی است.این سند نه تنها یک رسید برای کالاهای ارسال شده محسوب میشود، بلکه به عنوان یک قرارداد حمل و نقل بین فرستنده و شرکت هواپیمایی نیز عمل میکند.

بارنامه هوایی به طور اختصاصی برای حمل و نقل کالا از طریق هواپیما طراحی شده است و شامل اطلاعاتی است که مختص این نوع حمل و نقل است. این بارنامه شامل جزئیات کامل کالا، مسیر پرواز، هزینه ها و شرایط حمل است و برای انجام تشریفات گمرکی در مبدأ و مقصد ضروری است.

در مقابل، بارنامه معمولی سندی کلی‌تر است که برای انواع مختلف حمل و نقل (زمینی، دریایی و ریلی) استفاده می‌شود. این سند معمولا جزئیات کمتر و اطلاعات عمومی‌تری نسبت به بارنامه هوایی دارد.

در برخی موارد، بارنامه معمولی به عنوان سند مالکیت کالا محسوب می‌شود و دارنده آن می‌تواند مالکیت کالا را به شخص دیگری منتقل کند.

حالا اگر بخواهیم موارد گفته شده را برای آسانی در کار شما در جدول قرار دهیم؛ نتیجه نهایی کار جدول زیر خواهد شد. 

آنچه در این مطلب خواندید…

بارنامه هوایی سندی بسیار مهم و ضروری در صنعت حمل و نقل هوایی است که به عنوان قرارداد بین فرستنده و شرکت هواپیمایی عمل می‌کند. این سند حاوی اطلاعات دقیق کالا و شرایط حمل و نقل است و مدرکی مهم و معتبر برای پیگیری محموله و عمل به قوانین گمرکی است. اهمیت بارنامه هوایی در این است که به عنوان یک شناسنامه برای هر محموله عمل کرده و به تمامی ذی‌نفعان، از جمله فرستنده، گیرنده و شرکت حمل و نقل، اطلاعات لازم را ارائه می‌دهد.

در این مطلب از گروه تجاری ققنوس ترخیص، به طور مفصل به انواع بارنامه هوایی، اطلاعات مندرج در آن، مراحل صدور و اهمیت آن در تجارت بین‌المللی پرداخته شده است. در نهایت، تفاوت‌های بین بارنامه هوایی و بارنامه‌های معمولی نیز مورد بررسی قرار گرفته است و شما می‌توانید از این اطلاعات استفاده لازم را ببرید. همچنین، برای اطلاعات بیشتر و انجام مراحل ترخیص کالای خود به طور ایمن، با کارشناسان مجرب ما در گروه تجاری ققنوس ترخیص، در تماس باشید.

سوالات متداول