آشنایی با سیستم سوئیفت بانکی در تجارت خارجی و انتقال ارز

سوئیفت یا جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی مدت زمان زیادی نیست که در جامعه رواج پیدا کرده است. امروزه در دنیای پیشرفت و سرعت که همه چیز در حال حرکت به سوی تکنولوژی هستند، سیستم بانکی نیز نباید از این پیشرفت و حرکت غافل شود. اگر سیستم بانکی خود را از این حرکت دور کند عواقب جبران ناپذیری در آینده غریبانگیرش خواهد شد. سوئیفت یکی از روش‌های پیشرفت در دنیای بانکی است که در ادامه مقاله بیشتر به توضیح اینکه سوئیفت چیست و کاربردهای آن در جامعه و هم چنین در مورد انتقال ارز و وجه می‌پردازیم.

تاریخچه سوئیفت

پس از جنگ جهانی دوم، در سال 1960 زمانی که آرامشی نسبی در دنیا حاکم شده بود. نمایندگان بانک‌های اروپایی و آمریکای شمالی طی چندین نشست و گفتگو به این نتیجه رسیدند که سیستم بانکی و انتقالات بین بانکی کمبودها و کسری‌هایی دارد که باید این مشکل را ریشه‌یابی کرده و ایده‌ای برای حل آن بیابند. با تحقیقات زیادی که انجام شد، نمایندگان بانک‌های اروپایی و آمریکایی این مشکل را در قسمت نبود سیستم استانداردی برای ارسال پیام‌های بین بانکی دانستند و سعی در بین المللی کردن اتوماسیون سیستم بانکی کردند.

در سال 1971 این سیستم به طور رسمی کار خود را آغاز کرد و در سال 1973 با ایجاد تفاهم‌ نامه‌ای بین 239 بانک از 15 کشور مختلف اروپایی و آمریکایی در بروکسل تاسیس شد. این تاریخ را نمی‌توان تاریخ اصلی شروع فعالیت این موسسه دانست. در سال 1977 با داشتن 518 بانک به عنوان اعضا، اولین روز کاری خود را آغاز کرد که در این تایم حدودا 5000 پیام بین بانکی بین المللی ارسال شد. اگر برایتان سوال باشد که قبل از وجود سوئیفت این عمل چگونه و با چه شیوه‌ای انجام می‌گرفت نیاز است قسمت بعدی این مقاله را نیز بخوانید.

قبل از به وجود آمدن سوئیفت

قبل از بوجود آمدن سوئیفت، تنها پل ارتباطی بین بانکی برای انتقال بین المللی پول سیستم TELEX بود. این سیستم به خاطر معایبی همچون پایین بودن سرعت، نبود امنیت کافی و فرمت پیام‌های رایگان، ناراضیان زیادی داشت که سبب توقف این سیستم شد.

سیستم تلکس امکانی برای کد کردن بانک‌ها نداشت و مجبور بود تمام انتقالات خود از جمله انتقال ارز را بصورت جمله بیان کند که در قسمت مقصد  این پیام‌ها اجرا و خوانده می‌شدند که به خاطر کیفیت و امنیت پایین باعث بروز خطاهایی می‌شد. به خاطر حل این مشکلات و خطاها، سیستم سوئیفت پا به عرصه گذاشت و توانست در مدت زمان کوتاهی تمام مشکلات تلکس را حل کند و هفت بانک بین المللی بزرگ برای انتقالات ایمن و سریع پیام‌های مالی تاسیس کند.

سوئیفت چیست؟

سوئیفت یک موسسه غیردولتی است که توسط اعضایش که همان بانک‌ها هستند اداره می‌شود و به خاطر هدف‌های مشترک بانک‌ها تاسیس شده است. این موسسه براساس حق عضویت و هزینه ارسال بین بانکی اعضایش، تغذیه می‌شود. اعضای هیئت مدیره که 25 نفر هستند توسط اعضا انتخاب می‌شوند و اعضایی که بیش از 1.5 درصد سهم دارند می‌توانند یک نفر را به عنوان هیئت مدیره انتخاب و معرفی کنند.

وظیفه اصلی این موسسه به صورت کلی ارسال پیام‌های استاندارد مالی است. هر پیامی به صورت مشخص برای هر امور بانکی تعریف شده‌اند و بانک‌های عضو این سیستم موظف هستند از یک فرمت خاص برای انتقال پیام استفاده کنند. حال که با مفهوم سوئیفت چیست آشنا شدید، در ادامه مواردی از کاربردهای این موسسه بین المللی را معرفی می‌کنیم و توضیحاتی درباره آن‌ها ارائه می دهیم.

پیام های ارسالی سوئیفت

برای آشنا شدن بیشتر با کاربرد این سیستم در انتقال پیام‌های بین بانکی، موارد استفاده شده در این زمینه را در ذیل مطالعه بفرمایید.

• پیام‌های دسته اول برای دستورپرداخت و چک‌ها هستند.
• پیام‌های دسته دوم از نوع انتقال بین بانکی معرفی شده‌اند.
• پیام‌های دسته سوم از نوع معامله‌های ارزی تعریف شده‌اند.
• پیام‌های دسته چهارم وصولی‌ها هستند.
• پیام‌های نوع پنجم بورس و اوراق بهادر شناخته شده‌اند
• پیام‌های نوع ششم فلزات گران قیمت هستند.
• پیام‌های دسته هفتم از نوع ضمانت نامه‌های بانکی و اسناد معرفی شده‌اند.
• پیام‌های دسته هشتم از نوع چک‌های مسافرتی تعریف شده‌اند.
• پیام‌های دسته نهم و آخر مدیریت وجه و صورت حساب‌های بانکی معرفی شده‌اند.

با انواع پیام‌های ارسال شده از طریق سوئیفت آشنا شدید اکنون زمان آشنا شدن با کاربردهای سوئیفت در چند مورد است که در ادامه به معرفی و شرح برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت.

انتقال ارز، یکی از مهم‌ترین امور بانکی

انتقال ارز و پول یکی از امور مهم بانکی است و نقش سوئیفت در این قسمت ارتباط بین بانکی است. برای مثال فرض کنید دو نفر از یک بانک مشترک در دو کشور متفاوت قصد انتقال وجه دارند. در این زمان، مشتری شماره یک به بانک مربوطه مراجعه می‌کند و تقاضای خود را بیان می‌کند. بانک مبدا به بانک همتای خود در کشور مقصد از طریق سوئیفت پیام داده و خواسته مشتری شماره یک را به بانک مقصد می‌رساند. سپس بانک مقصد پیام را دریافت کرده و آن را اجرا می‌کند و مشتری شماره دو در کشور مقصد امکان برداشت وجه انتقالی را دارد. این پروسه انتقال در سیستم حسابداری ثبت می‌شود.

توجه به چند نکته در انتقال ارز به کمک سوئیفت وجود دارد که در ادامه توضیحاتی در این باره بیان می‌شود.

نکته اول- اگر موسسه مالی در کشور مقصد شعبه‌ای نداشته باشند باید از یک موسسه دیگر کمک بخواهند. اگر دو بانک در یک موسسه دیگر حساب داشته باشند باید از این موسسه سوم برای تسریع روندکاری استفاده کنند و نقش سوئیفت در این قسمت انتقال پیام‌های بین بانکی و بین موسسه‌ای است.

نکته دوم- انتقال ارز از طریق سوئیفت مدت زمان 1 الی 3 روز کاری طول می‌کشد ولی به خاطر وجود اختلاف ساعتی بین کشورها این انتقال شاید مدت زمان زیادی نیز طول بکشد. پس در انتقال وجه توجه به این امر برای جلوگیری از مشکلات احتمالی اهمیت دارد.

واردات و ارتباط آن با سیستم بانکی

همان طور که در قسمت‌های قبلی توضیح داده شد این سیستم بانکی برای بهبود شرایط بوجود آمده است. علاوه بر کاربردهایی که این موسسه در قسمت بانکی داشت در زمینه واردات نیز کمک به سزایی کرده است که در ادامه توضیحاتی در این باره ذکر می‌شود.

برای خرید محصول و واردات آن از کشور دیگر، باید از دو طریق: انتقال وجه و در برخی موضوعات از اسناد اعتباری استفاده شود. در این زمینه پیام‌های swift که توسط یک استاندارد بین المللی تعریف شده است توسط بانک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. بانک‌ها با اتصال نرم افزار سوئیفت و متصل شدن به شبکه جهانی از خدمات آن در قسمت واردات بهره می‌برند. در این باره کدهایی که در قسمت قبل معرفی شده استفاده می‌شود و باید هر دو قسمت مبدا و مقصد به این کدها آشنایی داشته باشند.

رقم اول هر کد نشان دهنده آن اطلاعات حاوی آن پیام است. برای مثال کد 740 نشان‌دهنده اسناد اعتباری بانکی و زمینه موردنیاز واردات است.

ترخیص کالا، عاملی مهم در زمینه واردات محصول

یکی دیگر از موارد مورد استفاده سوئیفت در زمینه ترخیص کالا است. ترخیص کالا یکی از مهم‌ترین عوامل در زمینه واردات محصول است. برای ارائه کالا به گمرک و آزاد سازی ترخیص کالا جز موارد ضروری به شمار می‌آید؛ ترخیص کالا مراحل زیادی دارد که در این مقاله به قسمت‌های مرتبط با سوئیفت اشاره می‌کنیم.

پس از مراحل درخواست کالا، پیدا کردن فروشنده مناسب و تامین وجه مالی به مرحله انجام امور بانکی می‌رسیم. در این قسمت بنا به درخواست فروشنده، خریدار بایستی به روشی که فروشنده تعیین کرده است وجه مورد نیاز را به دست فروشنده برساند. در اکثر موارد در صورت وجود حساب بانکی معتبر دوطرفه از روش swift برای انتقال وجه استفاده می‌کنند.

بعد از انتقال ارز یا وجه، مرحله بعدی مرحله عقد قرارداد با شرکت بازرسی کالا است. اگر هزینه کالا به صورت اسناد اعتباری پرداخت شده باشد باید بازرسی کالا انجام گیرد. در این مرحله بازرسی خود به دو روش صورت می‌گیرد.

• بازرسی کالا درباره تعداد و مقداد
• بازرسی کالا درباره تطابق کالا با سفارش خریدار

بعد از انجام مراحل بانکی و بررسی کالا، مرحله سفارش ساخت انجام می‌گیرد. در این مرحله بانک مقصد که هزینه را از طریق swift دریافت کرده به شخص فروشنده مبلغ را انتقال می‌دهد. فروشنده تا زمانی می‌تواند منتظر بماند که هزینه واریزی از طریق سوئیفت به حسابش منتقل شود و سپس شروع به تولید انبوه به تعداد سفارش داده شده می‌کند.

در برخی موارد فروشنده‌ها با درنظر گرفتن تایم انتقالات به خاطر حسن نیت زودتر از مورد موعد و دریافت وجه شروع به تولید می‌کنند.

چه کسانی از swift استفاده می‌کنند؟

با تمامی کاربردها و عملکردهای این موسسه در حوزه بانکی و انتقال ارز نیز آشنا شدید. اکنون وقت آن رسیده است که افرادی که قادر به استفاده از خدمات این موسسه هستند را به شما معرفی کنیم.

• بانک‌های معتبر
• شرکت‌های مبادلات ارزی
• کسب و کارهای شعبه‌دار در نقاط مختلف جهان
• بورس
• شرکت‌های سپرده‌گذاری
• شرکت‌های تسویه وجه
• موسسات مدیریت‌ دارایی‌ها
• موسسات کارگزاری مالی
• دلالان کارگزاری‌های سهام
• شرکت‌های حقوقی غیربانکی

مزایای سیستم سوئیفت

تا این بخش از مقاله با تمامی کربردها و کاربران این موسسه بانکی بین المللی آشنا شدید. اکنون زمان این رسیده است تا مزیت این سیستم را بدانید تا متوجه دلیل محبوبیت و شهرت این سیستم بانکی در بین مشتریان و مصرف کنندگان آن شوید.

• استاندارد بودن سیستم
• امنیت بالا
• پر سرعت بودن
• مطمئن بودن
• هزینه کم و مقرون به صرفه بودن در انتقال ارز وجوه بالا
• قابلیت دسترسی آسان
• تسویه حساب سریع و همزمان دوطرفه

با وجود مزیت‌های گفته شده، دلیل محبوبیت و پیشرفت سریع این سیستم مشخص می‌شود. در حال حاضر شرکت‌ها و موسسات دیگری هم وجود دارند که کارهای مشابه بانکی swift را انجام می‌دهند؛ مانند وسترن یونیون. با توجه به مزیت‌های یاد شده هیچ کدام از موسسات و شرکت‌های رقیب توانایی انجام تمامی امور سوئیفت را نداشته و در این زمینه ضعف‌هایی دارند که نتوانسته‌اند جای سوئیفت را در سیستم بین المللی بانکی بگیرند.

تفسیر کدهای سوئیفت

حال که برایتان سوئیفت چیست را به طور کامل شرح دادیم نیاز است برای درک بیشتر و بهتر کدهای swift در این بخش به تفسیر این کدها می‌پردازیم. کدهای استفاده شده در این روش 8 تا 11 کاراکتر دارند که در زیر هرکدام را بیشتر توضیح می‌دهیم.

چهار کد اول موجود نشان دهنده کد بانک است.

دو کد دوم معرف کشور بانک است.

دو کاراکتر بعدی نماینده موقعیت مکانی بانک است.

سه کاراکتر آخر نشان دهنده کد شعبه هستند. برای مثال کد BEGNIRTHAFG را بخش بخش توضیح می‌دهیم. چهار کاراکتر اول یعنی BEGN نشان ‌دهنده بانک است (بانک اقتصاد نوین) و دو کاراکتر بعدی IR معرف کشوری است که بانک در آن قرار دارد که در اینجا کشور ایران است. دو کاراکتر بعدی یعنی TH نشان دهنده موقعیت مکانی جزئی‌تر یعنی شهر( تهران) است و سه کد آخر نماینده کد شعبه بانک مورد نظر است.

انواع پیام‌های ارسالی

انواع پیام‌های ارسالی می‌تواند به چند شکل زیر باشد:

• پیام‌های ارسالی از یک عضو به عضو دیگر
• پیام‌های ارسالی از عضو خواهان خدمات به موسسه
• پیام‌های ارسالی از موسسه به اعضای دیگر

سخن پایانی

در این مقاله سعی برآن شد تمام جنبه‌ها و کاربردهای سیستم بین المللی بانکی سوئیفت را بررسی کنیم. اکنون می‌دانید این سیستم بخاطر داشتن مزیت‌هایی همچون سرعت و امنیت و کم هزینه بودن توانسته سایر رقیب‌های خود را شکست دهد. با در نظر گرفتن این ویژگی‌ها شما می‌توانید با خیالی آسوده معاملات تجاری خارجی و بین المللی خود را به این سیستم بسپارید و کارهای خود از جمله واردات، ترخیص کالا و انتقال ارز را با این سیستم بانکی معتبر انجام دهید.

---

سیستم سوئیفت به چه صورتی کار می‌کند؟

سیستم سوئیفت برخلاف سیستم‌های قبلی که ارسال پیام را به صورت جمله‌وار انجام می‌دادند به صورت کد ارسال می‌کند. به گونه‌ای که هر دستور بانکی و هر شعبه و بانک کد مختص خود را دارند و ارسال از این طریق انجام می‌شود.

کد سوئیفت چگونه کدی است؟

کد سوئیفت از 8 تا 11 کاراکتر تشکیل شده‌اند که سه کاراکتر اول نشان دهنده نام بانک مورد نظر، دو کاراکتر بعدی نشان دهنده کشور مدنظر؛ کاراکترهای 6 و 7 معرف موقعیت جغرافیایی به عبارتی شهر موردنظر و 3 کاراکتر بعدی شعبه بانک را در برگرفته‌اند.

به طور کلی استفاده از سوئیفت برای چه کسانی قابل استفاده است؟

سوئیفت برای شرکت‌ها و موسسات مختلفی همچون بانک‌ها، شرکت‌های حقوقی غیربانکی، سپرده گذاری و حتی معاملات مالی نیز قابل استفاده است.

سوئیفت در تجارت خارجی چه کاربردی دارد؟

وظیفه اصلی سوئیفت ارسال پیام‌های بین بانکی به صورت بین المللی است. این امر به انتقال ارز از کشوری به کشور دیگر در صورت وجود شعب بانکی، ثبت سفارشات خارجی و واردات محصولات و در نهایت ترخیص کالاهای وارداتی کمک شایانی کرده است.