تاجران و بازرگانانی که در حوزه تجارت بین المللی فعالیت می کند باید راجع به اصطلاحات بازرگانی و گمرکی خارجی اطلاعات بالایی داشته باشند داشته باشند. همانطور که می دانید فعالیت در حوزه واردات و صادرات کالاها نیازمند دانش فراوان است. از این رو انجام این کار به نحو احسن مستلزم داشتن مهارت های لازم است که یکی از مهمترین آنها، تسلط بر اصطلاحات بازرگانی خارجی است.
اصطلاحاتی که به صورت یکسان برای تمام جوامع مورد استفاده قرار می گیرد و مورد قبول تمام کشورها، تجار و بازرگانان جهان است. در این مقاله از ققنوس ترخیص قصد داریم که اطلاعات جامع و کاملی را درباره اصطلاحات بازرگانی و گمرکی که در انجام مراحل ترخیص کالا با آن ها برخور خواهید کرد شرح دهیم؛ پس همراه ما باشید.
اهمیت آشنایی با اصطلاحات بازرگانی
هر تاجر و بازرگان حرفه ای باید با اصطلاحات بازرگانی آشنایی داشته باشد و بر آنها مسلط باشد؛ چرا که اصطلاحات بازرگانی و گمرکی طیف وسیعی از واژگان را در بر می گیرد و به صورت قوانین بین المللی در تمام مراحل ترخیص کالا اهمیت دارد و حتما باید به آن ها توجه شود.
این اصطلاحات بازرگانی هر کدام دارای بار معنایی خاصی در بازرگانی خارجی است و تسلط بر آن ها برای تمام فعالان این حوزه لازم و ضروری است. این واژگان هم در مکاتبات تجاری و هم در مذاکرات بازرگانی مورد استفاده قرار می گیرند؛ بنابراین تسلط بر آن ها از واجبات تجارت بین المللی است و عدم تسلط بر آن ها تجار و بازرگانان را دچار خسارت های جبران ناپذیر خواهد کرد.
لیست مهمترین اصطلاحات بازرگانی و گمرکی
برخی از مهمترین اصطلاحات بازرگانی و گمرکی عبارتند ار موارد زیر.
- توقیف کردن کالا
- حق العمل کار گمرکی
- اتحادیه گمرکی
- اداره کل گمرک
- تحویل در محل معین
- عوارض گمرکی
- بارنامه حمل سراسری
- بارنامه دریافت کالا برای حمل
- بازرسی کردن کالا
- بیمه باربری کالا
- نماینده گمرکی
- نماینده بازرگانی
- کالای غیر مجاز
- قرارداد ترخیص کالا
- اظهارنامه بین المللی
- اظهارنامه کالاهای ورودی
- اداره بنادر و انبارها
- استرداد اضافه پرداختی
- عوارض انبارداری
- کرایه بار پیش پرداخت
اظهارنامه گمرکی چیست؟
یکی از اصطلاحات بازرگانی و گمرکی، اظهارنامه گمرکی کالا می باشد. کالاها برای صادرات و واردات کالا، ابتدا وارد گمرک کشور مورد نظر می شوند و بعد از انجام مراحل ترخیص کالا به مقصد نهایی ارسال می شوند. هنگام واردات کالا، مامورین گمرک از نوع کالا هیچ اطلاعی ندارند و صاحب کالا موظف است کالای خود را به گمرک معرفی کند. صاحب کالا از طریق سندی که اظهارنامه گمرکی نامیده می شود کالای خود را به گمرک معرفی یا اظهار می‌کند. در این سند تمام اطلاعات و مشخصات مربوط به کالای مورد نظر درج شده است. اظهارنامه گمرکی در حقیقت یک تعهد حقوقی محسوب می‌شود و مسئولیت آن با صاحب کالا است.
این سند توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی آن به گمرک ارائه می شود. در صورتی که شخصی غیر از صاحب کالا بخواهد اظهارنامه را به گمرک تحویل دهد، باید به عنوان نماینده صاحب کالا برگه وکالت یا نمایندگی خود را نیز به همراه داشته باشد. اهمیت اظهارنامه گمرکی آنقدر زیاد است که انجام مراحل ترخیص فقط از طریق ارائه اظهارنامه امکان پذیر است. کالا تنها زمانی در گمرک پذیرفته می شود که اظهارنامه آن به گمرک ارائه داده شود. همچنین برای تخلیه کالا از انبارهای گمرک و اخذ مجوزهای ترخیص کالا نیز به اظهارنامه گمرکی نیاز است.
عملیات استریپ در گمرک یعنی چه؟
استریپ بخشی از مراحل ترخیص کالا است و به عنوان یکی از اصطلاحات بازرگانی و گمرکی بیان می شود. استریپ به عملیاتی گفته می شود که در آن کالای مورد نظر پس از رسیدن به محل بارگیری، به کامیون یا هر وسیله نقلیه دیگر منتقل می شود که در واقع همان عملیات تخلیه است.
هنگام انجام عملیات استریپ باید صاحب کالا یا نماینده قانونی آن به همراه لیست جابجایی حضور داشته باشد. عملیات تخلیه معمولا از طریق کارگران و توسط لیفتراک صورت می گیرد. عمل استافینگ نیز معمولا عکس استریپ می باشد. در عمل استافینگ کالا از کامیون به داخل کانتینر انتقال داده می شود.
wco یعنی چه؟
Wco یا همان سازمان جهانی گمرک نیز یکی از اصطلاحات بازرگانی رایج است. wco یک سازمان بین دولتی است که محل آن در بروکسل بلژیک است. این سازمان به منظور ایجاد مقررات گمرکی ساده و انجام هماهنگی های لازم ایجاد شده است. در اوایل قرن بیستم تجارت بین المللی افزایش چشمگیری پیدا کرد. بعد از ایجاد سازمان گات موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت که هدف آن توسعه تجارت بود، موضوع ایجاد مقررات ساده و حذف موانع در راه تجارت بین المللی مورد توجه قرار گرفت.
تعریف پروفرما اینویس در اصطلاحات بازرگانی
پروفرما اینویس یکی از اصطلاحات بازرگانی و گمرکی پرکاربرد است. پروفرما اینویس اولین سندی است که در یک معامله بین المللی توسط فروشنده صادر می شود. بعد از برقراری ارتباط، طرفین در مورد شرایط معامله و موارد مختلف به توافق می رسند. توافقات دو طرف به شکل سند پروفرما از سوی فروشنده برای خریدار ارسال می گردد.
در واقع درخواست پروفرما از سوی خریدار صورت می گیرد. بنابراین پروفرما سندی است که مندرجات و محتویات آن به عنوان پایه خرید انجام شده قرار می گیرد. پروفرما اینویس اهمیت زیادی دارد و تنظیم دقیق آن به افزایش سرعت انجام مراحل ترخیص کالا کمک شایانی می کند. این امر به این دلیل است که مطالب درج شده در پروفرما مبنای تکمیل چند فرم از جمله فرم ثبت سفارش بازرگانی می باشد.
بارنامه در ترخیص کالا
بارنامه یکی دیگر از اصطلاحات بازرگانی و گمرکی است. برای اینکه جابجایی و حمل بار انجام شود و مراحل ترخیص کالا به درستی سپری شود، نیاز به یک سند و مجوزی داریم تا حمل بار صورت گیرد؛ به این سند یا مجوز، بارنامه گفته می شود. در صورت دارا نبودن بارنامه، حمل بار غیرقانونی تلقی می شود و مشکلاتی در این راستا به وجود می آید.
بارنامه سندی حقوقی است که شرکت های حمل و نقل و باربری در زمان دریافت کالا برای متصدی صادر می کنند. در بارنامه اطلاعاتی از قبیبل مشخصات کالا، مشخطات ارسال‌کننده، مشخصات دریافت‌کننده، هزینه بیمه، تعداد و وزن کالا قید می شود. این سند برای انواع مختلف روش های حمل و نقل (حمل و نقل جاده‌ای، دریایی، هوایی و…) صادر می شود.
اصطلاحات بازرگانی دموراژ و دیسپچ چیست؟
دموژار و دیسپچ دو اصطلاح بازرگانی و گمرکی محسوب می شوند. اگر شما قصد دارید کالای خود را به خارج از کشور صادر کنید یا دستگاهی را از کشورهای خارجی تهیه کنید، باید برای انجام مراحل ترخیص کالا و منتقل کردن کالای خود یک یا چند کانتینر اجاره کنید.
شرکت های حمل و نقل بین المللی که به وسیله کشتی محصولات مختلفی را بین کشورها جابجا می کنند، معمولا کانتیرها را با تعیین یک بازه زمانی به شرکت ها یا مالکین بار اجاره می دهند. در صورتی شما در بازه زمانی تعیین شده کانتینر را به شرکت های حمل و نقل دریایی تحویل ندهید، باید مبلغی را به عنوان جریمه به آنها بپردازید که به آن دموراژ می گویند.
اگر کانتینری که اجاره کرده اید را زودتر از زمان مقرر در قرارداد به شرکت کشتیرانی تحویل دهید، دیسپچ عنوان می شود. در دیسپچ به جای پرداخت مبلغی به عنوان جریمه به شرکت کشتیرانی، پاداشی نیز دریافت خواهید کرد. میزان پاداشی که در صورت دیسپچ دریافت می کنید، بین شما و شرکت کشتیرانی در قرارداد تعیین می شود.
بیمه حمل و نقل یعنی چه؟
بیمه نامه یکی از اصطلاحات بازرگانی و گمرکی مهم به شمار می رود. سند بیمه نامه حمل و نقل کالا یا همان بیمه باربری، قراردادی است که بین شرکت های حمل و نقل کالا و متقاضی ارسال کالا تشکیل شده که تحت این قرارداد رسمی، شرکت های بیمه کننده متعهد می شوند در ازای دریافت حق بیمه باربری از سوی بیمه شدگان، در صورت وارد شدن خسارت به اموال و همچنین افراد ثالث، ضررهای به بار آمده را جبران نمایند.
در واقع، اگر در هنگام حمل کالا از مبدا به مقصد مورد نظر، آسیب های جدی به محموله وارد شود و سبب این شود که ضرر زیادی به وجود بیاید، بیمه نامه حمل و نقل کالا، با پوشش های مختلفی که ارائه نموده است می تواند هزینه های مرتبط با خسارات وارد شده را جبران کند.
وظایف مسئول درب خروج گمرک
صاحب کالا یا نماینده قانونی آن، پس از اخذ پروانه ترخيص برای انجام مراحل ترخیص کالا توسط ترخیص کار، جهت دریافت مجوز بارگیری باید به درب خروج مراجعه کند. مسئول درب خروج پس از بررسی مندرجات پروانه، مجوز بارگیری را صادر می نماید.
برای بارگیری کالا به همراه اسناد مربوطه، به انبارها که در بنادر زیر مجموعه سازمان بنادر و دریانوردی و در گمرکات زمینی زیر مجموعه انبارهای عمومی است مراجعه می شود. پس از تسویه حساب، بارگیری کالا شروع شده و انباردار اجازه خروج کالا را از انبار صادر کرده و برای خروج کالا از گمرک و انجام مراحل ترخیص کالا از گمرک به درب خروج مراجعه می شود.
کالای ضبطی در گمرک به چه معنا است؟
یکی دیگر از اصطلاحات بازرگانی و گمرکی کالای ضبطی است. محصول وارداتی زمانی توسط گمرک ضبط می شود که کالا غیرمجاز و یا ممنوع الورود باشد؛ در صورتی که کالا با نام و مشخصات صحیح گزارش شده باشد، به انبار فرستاده می شود تا پس از رفع مراحل قانونی اجازه ترخیص یابد. گمرک سه ماه به تاجر فرصت می دهد که کالا مورد نظر را برای انجام مراحل ترخیص کالا از کشور اعاده نماید.
اگر صاحب کالا اقدامی انجام ندهد، در این صورت بعد از اتمام مهلت داده شده کالا به اصطلاح ضبط می شود. برای آزاد شدن کالای ضبطی صاحب کالا تنها دو ماه فرصت دارد که بار دیگر مالکیت اموال خود را با حل مراحل قانونی به دست آورد؛ در غیر این صورت کالای ضبطی به مالکیت دولت درخواهد آمد.
معرفی اصطلاحات اینکوترمز
وجود قوانین اینکوترمز در حرفه تجارت بین المللی باعث ایجاد اصطلاحات گوناگونی در این زمینه شده است که از جمله این اصطلاحات می توان به موارد زیر اشاره نمود:
EX Works (EXW): تحویل کالا در نقطه حرکت در مبدأ
اصطلاح EXW به این معنی است که خریدار کالا محموله تجاری را در کشور مبداء از انبار و یا کارخانه ی فروشنده تحویل می گیرد و از همان لحظه مسئولیت فروشنده در برابر محموله تجاری به پایان می رسد و مسئولیت خریدار آغاز خواهد شد. بر اساس این اصطلاح خریدار کالا پس از تحویل محموله تجاری از فروشنده باید تمامی مراحل انتخاب روش حمل و نقل، بارگیری کالا، حمل، تخلیه و.. همگی بر عهده خریدار محموله تجاری خواهد بود.
Free Carrier (FCA): تحویل کالا به حمل کننده در مبدأ
اصطلاح FCA در اینکوترمز به این معنا می باشد که فروشنده و خریداری محلی را بر اساس توافق برای تبادل محموله تجاری انتخاب می کنند و فروشنده محموله تجاری را پس از دریافت هزینه فروش کالا در محل تعیین شده به خریدار یا نماینده او تحویل می دهد. بر اساس این قانون اینکوترمز به محض تحویل محموله تجاری به خریدار یا نماینده آن تمامی مسئولیت های فروشنده به پایان رسیده و در واقع به خریدار منتقل می شود.
Carriage Paid to (CPT): تحویل با پرداخت کرایه حمل تا مقصد
اصطلاح CPT در میان اصطلاحات اینکوترمز به این معنا است که بر اساس توافقات انجام شده میان فروشنده و خریدار، فروشنده موظف است محموله تجاری را تا بندرگاه، فرودگاه و یا مرز زمینی کشور مقصد ارسال کند. در این روش به محض ورود محموله تجاری به هر یک از این سه مکان در کشور مقصد مسئولیت محموله تجاری برای فروشنده به پایان رسیده و برای خریدار آغاز خواهد شد. در این روش خریدار کالا باید از وظایف خود را با ترخیص محموله تجاری از گمرک آغاز نماید.
Carriage and Isurance Paid to (CIP): تحویل با پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد
اصطلاح CIP یکی دیگر از اصطلاحات اینکوترمز می باشد. این اصلاح شباهت زیادی به CPT دارد و بر اساس آن فروشنده موظف است محموله تجاری را به یکی از فرودگاه ها، بندرگاه ها و یا مرزهای زمینی کشور مقصد برساند اما تفاوت میان این دو اصطلاح در این است که بر اساس اصطلاح CIP فروشنده باید محموله تجاری را بیمه کند.
Delivered at Place Unloaded (DPU): تحویل و تخلیه بار در مقصد
اصطلاح DPU به این معنا است که فروشنده کالا تمامی مسئولیت های مربوط به محموله تجاری را بر عهده دارد تا زمانی که این محموله را در یک محل توافق شده با خریدار به او و یا نماینده او تحویل دهد و پس از تحویل تمامی مسئولیت های مالی و تامین امنیت محموله تجاری بر عهده خریدار خواهد بود.
Delivered at Place (DAP): تحویل در مکانی مقرر در مقصد
اصطلاح DAP به این معنا است که تمامی مسئولیت های مربوط به محموله تجاری بر عهده فروشنده کالا است تا زمانی که فروشنده این محموله تجاری را تا کشور مقصد برساند، پس از تحویل محموله تجاری به خریدار مسئولیت های مربوطه از فروشنده به خریدار منتقل خواهد شد.
Delivered Duty Paid (DDP): تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
در روش های قبلی مسئولیت فروشنده کالا به محض ورود به یکی از مرزهای کشور مقصد یا با کمی پیشروی در خاک این کشور به پایان می رسید اما در روش DDP فروشنده موظف تمامی تشریفات گمرکی و مراحل ترخیص کالا از گمرک کشور مقصد را نیز انجام داده و محموله تجاری ترخیص شده از گمرک را به خریدار تحویل دهد. در واقع در این روش اکثر مسئولیت های موجود برای واردات کالا به کشور مقصد بر عهده فروشنده می باشد.
معرفی اصطلاحات حمل و نقل بین المللی
در ادامه بخشی از مهمترین اصطلاحات حمل و نقل بین المللی که هرفرد فعال در این حوزه باید بداند را بررسی خواهیم کرد.
GROSS WEIGHT: وزن ناخالص
اصطلاح گراس ویت به معنای وزن ناخالص محموله تجاری می باشد. برای به دست آوردن این عدد باید کل محموله تجاری را به همراه بسته بندی آن وزن کرد تا عدد مورد نظر به دست آید.
NET WEIGHT: وزن خالص
اصطلاح نت ویت برعکس اصطلاح قبلی به معنای وزن خالص محموله تجاری می باشد. برای به دست آوردن این عدد باید کل محموله تجاری را بدون بسته بندی وزن نمود.
VOLUME: حجم
اصطلاح VOLUME به معنای حجم محموله تجاری می باشد. برای به دست آوردن این عدد باید عرض، طول و ارتفاع هر یک از انواع کالاهای موجود در محموله تجاری را بر حسب متر به دست آورد.
POD: تخلیه کشتی در بندر
اصطلاح POD مخفف عبارت port of discharge می باشد. این عبارت به معنای جایی است در کشور مقصد که محموله تجاری باید در آن جا تخلیه شود.
ETA: زمان تقریبی رسیدن كشتي به بندر مقصد
این اصطلاح که مخفف شده عبارت Estimate Time Arrival می باشد به معنای زمان تقریبی رسیدن کالا به مقصد است. شرکت حمل و نقل با توجه به روش حمل و عوامل موثر در این فرایند این زمان را به صورت تقریبی تخمین می زنند.
ETD: زمان تقریبی حرکت كشتي از بندر مبدأ
اصطلاح ETD مخفف شده عبارت Estimate Time Departure می باشد. معنای این اصطلاح زمان تقریبی حرکت کالا از کشور مبداء به سمت کشور مقصد می باشد. این زمان بر اساس عوامل موثر در بارگیری کالا و … تخمین زده می شود.
B/L: بارنامه
اصطلاح BL مخفف عبارت Bill of Lading می باشد و یک نوع بارنامه دریایی می باشد. این بارنامه در هنگام حمل و نقل دریایی و حرکت محموله تجاری از کشور مبداء از طرف فرستنده صادر می شود.
AWB: بارنامه هوایی
اصطلاح AWB که مخفف عبارت Air way Bill می باشد مربوط به بارنامه هوایی است. این بارنامه در پس از عقد قرار داد بین فرستنده و شرکت حمل و نقل از طرف شرکت حمل و نقل صادر می شود و شامل اطلاعات مربوط به محموله تجاری، اطلاعات حمل و نقل و … می باشد.
Forwarder: متصدی حمل
این اصطلاح برای شخصی به کار می رود که کارهای مربوط به فرایند حمل و نقل کالا از کشور مبداء به کشور مقصد را انجام می دهد. این اصطلاح در بعضی مواقع شامل Carrier نیز می شود.
Carrier: حمل کننده کالا
اصطلاح Carrier برای کسی به کار برده می شود که با استفاده از وسیله حمل و نقل خود به جابه جایی محموله تجاری می پردازد.
Surcharge: هزينه اضافي در حمل و نقل
اصطلاح سوشارژ به مجموعه هزینه های اضافی گفته می شود که بر هزینه های ثابت حمل و نقل افزوده می شود.
Demurrage: دموراژ
این اصطلاح به یک مدت زمانی خاص گفته می شود. وارد کننده و صادر کننده کالا باید در این زمان کانتینرهایی را که برای حمل محموله تجاری استفاده نموده است را از گمرک کشور مقصد تحویل گرفته، کالاهای درون آن را تخلیه کرده و به شرکت اجاره دهنده کانتینر تحویل دهد، زیرا در صورت دیر کرد صاحب کالا موظف به پرداخت هزینه دموراژ خواهد شد.
Consignee: شرکت خریدار
این اصطلاح در دسته بندی IP برای گیرنده کالا و یا خریدار به کار می رود.
SHIPPER: فروشنده
این اصطلاح برای فرستنده کالا به کار می رود.
Transshipment: انتقال کالا از وسیله ای به وسیله دیگر
این اصطلاح زمانی به کار می رود که محموله تجاری در مسیر حمل و نقل به دلایل مختلف از وسیله نقلیه اول به وسیله نقلیه دیگری منتقل شود و سپس به کشور مقصد منتقل شود.
Crossstuf: کراس استافینگ
اصطلاح کراس استاف زمانی به کار می رود که علاوه بر جابه جایی محموله تجاری به وسیله نقلیه دوم، بارنامه ی دیگری نیز صادر شود.
switch b/l: بارنامه سوئیچ
اصطلاح سوییچ زمانی به کار گرفته می شود که فروشنده کالا امکان ارسال مستقیم کالا به کشور مقصد را نداشته باشد. در این شرایط دو بارنامه صادر می شود که بر اساس بارنامه اول محموله تجاری باید از کشور مبداء به یک کشور واسطه ارسال شود، سپس بر اساس بارنامه دوم محموله تجاری باید از کشور واسطه به سمت کشور مقصد ارسال شود.
Reexport: صادرات مجدد
بر اساس این اصطلاح محموله تجاری از کشور مبداء به یک کشور واسطه ارسال می شود و سپس بدون طی کردن مراحل ترخیص کالا در این کشور به کشور مقصد ارسال خواهد شد.
جمع بندی
مراحل ترخیص کالا در بازرگانی خارجی در برگیرنده امور مختلف و در عین حال به هم پیوسته ای است. برای مدیران بازرگانی خارجی، تجار و كلیه اشخاص و شركت هایی كه با واردات و صادرات كالا سر و كار دارند، آگاهی از اطلاعات مورد نیاز در بازرگانی خارجی از ضروریات می باشد.
این مقاله با هدف ارائه اطلاعات در زمینه اصطلاحات بازرگانی و گمرکی مسائل مختلف مربوط به آن تهیه شده و حاوی مفاهیم و واژه های بنیادی در زمینه اصطلاحات کاربردی می باشد. امید است با مطالعه این مقاله بتوانید دانش خود را در این زمینه ارتقا دهید. همچنین می توانید از دیگر خدمات ققنوس ترخیص از قبیل ترخیص کالا از گمرک بازرگان ، دریافت ارز مبادله ای و نیمایی، گشایش اعتبار اسنادی، ترخیص کالا از گمرک شهریار و غیره نیز بهره ببرید.
اظهار نامه گمرکی چه مدرکی است؟
اظهارنامه گمرکی یکی از مدارک مهم ترخیص کالا از گمرک می باشد که از طریق سامانه جامع امور گمرکی باید تهیه شود. این سند شامل تمامی اطلاعات مربوط به محموله تجاری می باشد که برای مطلع شدن گمرک از محموله تجاری، توسط صاحب کالا تهیه و به گمرک فرستاده می‌شود.
بارنامه چه نوع مدرکی می باشد؟
بارنامه یکی از مدارک مهم در روند ترخیص کالا و حمل و نقل محموله های تجاری می باشد. این سند که از طرف شرکت حمل و نقل صادر می شود شامل اطلاعات وسیله نقلیه، محموله تجاری، کشور مبداء و مقصد و.. می باشد.
اصطلاح دموراژ به چه معناست؟
دموراژ یکی از هزینه های اضافی در جریان واردات و صادرات کالا می باشد. زمانی که صاحبان کالا نتوانند کانتینرهای اجاره شده برای حمل محموله تجاری را در مدت زمان تعیین شده به شرکت حمل و نقل بازگردانند، موظف به پرداخت هزینه دموراژ خواهند شد.
بیمه حمل و نقل چه نوع سندی می باشد؟
بیمه حمل و نقل در اصل یک تضمین در هنگام حمل و نقل کالا می باشد که از طرف یکی از شرکت های بیمه صادر شده تا در صورت آسیب دیدن محموله تجاری در حین حمل و نقل بتوان آن را جبران نمود.
